طیبه رستمی - دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
مرتضی نورائی - استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
نزهت احمدی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

فقدان بهداشت و عدم وجود امکانات لازم برای مقابله با بیماری­های واگیردار یکی از مهمترین مشکلات حکومت­های قاجار و پهلوی بود. این مساله یکی از دلایل مرگ­ و میر بالا و عدم رشد جمعیت در ایران بود. در آغاز دهه چهل محمد رضاشاه پهلوی تحت تاثیر عواملی داخلی و خارجی دست به انجام اصلاحاتی اجتماعی زد که یکی از آنان صدور فرمان تاسیس سپاه بهداشت در اول بهمن ۱۳۴۲/ ۱۹۶۴ م بود. پژوهش حاضر ضمن نگاهی گذرا به پیشینه وضعیت بهداشتی کشور، در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که مجلس چه نقشی در تصویب تاسیس سپاه بهداشت و چالش­های موجود بر سر اجرایی شدن مصوبات مربوط به آن داشت؟ مقاله به روش کتابخانه­ای و با تکیه بر صورت مذاکرات مجلس و مطبوعات و اسناد، و به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد اولا ایده تشکیل سپاه بهداشت از سوی یکی از نمایندگان مجلس (شفیع امین) به شاه پیشنهاد شده بود؛ در ثانی با تامل در تلاش­های نمایندگان در جهت هموار سازی زمینه­های پیشرفت برنامه سپاه بهداشت، رویهمرفته می­توان گفت مجلس نقش فعالی از خود نشان داد و سپاه بهداشت هم طی فعالیت مجلس بیست و یک فعالیت قابل قبولی از خود نشان داده و لااقل با کنترل مرگ و میر، باعث شد جمعیت کشور به رشد معناداری برسد.

سپاه بهداشت, مجلس بیست و یک, محمد رضا شاه, شفیع امین, اصلاحات اجتماعی