کامران شکروند مقدم - کارشناس ارشد مهندسی سیستم های اقتصادی - اجتماعی
عباس سیفی - دانشیار دانشکده مهندسی صنایع
سیدجمشید موسوی - استادیار دانشکده مهندسی عمران

بهره برداری بهینه از منابع آب در سدهای مخزنی از مسائلی است که تصمیم گیری و اجرای آن از پیچیدگی بالایی برخوردار است. پیچیدگی فرآیند تصمیم گیری اساسا از تقابل و تعامل بین بزرگی ابعاد مساله، وجود اهداف غیر همسو و ماهیت تصادفی جریان های ورودی آب در سیستم ناشی می شود. تعداد سدها و ویژگی های آنها در سیستم به لحاظ شکل قرار گرفتن سری و موازی، ابعاد مساله را به طور چشمگیری افزایش می دهد که این افزایش عمدتا به صورت پیچیدگی در ساختار مساله نمود می یابد. در این مقاله، بهینه سازی عملکرد سیستم سدهای مخزنی با اهداف تولید انرژی برق – آبی و تامین تقاضای آب که از اهداف اصلی عملکرد سدهای مخزنی است موردمطالعه و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، ساختار توابع تامین آب و تولید انرژی برق – آبی به صورت ماتریسی پیاده سازی شده و در ادامه بهینه سازی این مدل با استفاده از الگوریتم های نقاط داخلی و روش های تصمیم گیری چند معیاره انجام شده است. با توجه به بزرگی مقیاس و غیر خطی بودن توابع هدف مساله، نتایج نشان می دهند که روش های نقاط داخلی، که در آنها از ساختار خالی یا تنک بودن ماتریس ضرایب مدل بهینه سازی استفاده می شود، می تواند ابزاری مناسب در بهینه سازی بهره برداری از سیستم های چند مخزنه باشد. در این راستا مدل 6 مخزنه غیر خطی توسعه یافته برای سیستم مخازن رودخانه های دز و کارون با استفاده از قابلیت روش های نقاط داخلی در زمانی کمتر از 45 دقیقه اجرا و جواب های بهینه حاصل گردید. با توجه به اینکه حل مدل فوق با نرم افزاری نظیر LINGO که مبتنی بر استفاده از الگوریتم های برنامه ریزی غیر خطی معمول است، مقدور نیست و نیز عدم امکان حل مساله با روش برنامه ریزی پویا (DP) با شبکه بندی به اندازه کافی ریز از قیدهای حالت، قابلیت روش های نقاط داخلی در بهینه سای مسائل بزرگ مقیاس بهره برداری از مخازن سدها حائز اهمیت میباشد.

بهینه سازی ، سیستم های چند مخزنه ، روش های نقاط داخلی