سمانه دهقان - Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
محمد علی ززولی - Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
ابوالفضل حسین نتاج - Department of Biostatistics, Faculty of Public Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
معصومه شیخی - Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
علی کوهی - Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

زمینه و هدف: امروزه بازیافت یکی از راه های نجات بشر از انبوه پسماندهایی است که تولید می کند و تفکیک پسماند از مبدا اولین و مهم ترین حلقه در بحث بازیافت پسماندهای شهری است. از آنجایی که لازمه و اساس بازیافت مشارکت مردم در طرح های تفکیک از مبدا است، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد مردم استان مازندران در مورد تفکیک از مبدا پسماند های خانگی در سال ۱۴۰۰ انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع مقطعی بوده و ابزار مورد استفاده در آن، پرسشنامه ای محقق ساخته شامل سه حیطه آگاهی، نگرش و عملکرد بوده که لینک آن به صورت آنلاین در اختیار افراد واجد شرایط قرار گرفت. روایی محتوای کیفی این پرسشنامه توسط ۸ نفر از متخصصین بهداشت محیط به تایید رسید. پایایی ابزار نیز از طریق روش بازآزمایی برآورد گردید. بعلاوه مقادیر ضریب آلفای کرونباخ برای سه حیطه آگاهی، نگرش و عملکرد محاسبه گردید. در ادامه، نمونه ها بر اساس روش نمونه گیری در دسترس و از طریق توزیع لینک پرسشنامه بصورت آنلاین در گروه های مجازی انتخاب شدند. برای مقایسه میانگین نمرات در سطوح متغیرها از آزمون آنالیز واریانس، جهت بررسی ارتباط بین نمره ابعاد آگاهی، نگرش و عملکرد از آزمون همبستگی پیرسن و برای بررسی تاثیر متغیرهای مستقل بر نمرات ابعاد از رگرسیون خطی استفاده شد. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ورژن ۲۲ مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته ها: برای کل جمعیت مورد مطالعه (۳۰۵ نفر)، محدوده و میانگین نمره آگاهی به ترتیب برابر با  ۶-۰ و ۱/۱۸±۵/۰۳، محدوده و میانگین نمره نگرش به ترتیب برابر با ۸۵-۱۷ و ۹/۴۵±۶۱/۰۱ و محدوده و میانگین نمره عملکرد به ترتیب برابر با ۳۰-۶ و ۵/۱۹±۱۱/۴۳ بوده است. همچنین همبستگی معنا داری بین میانگین نمرات ابعاد آگاهی و نگرش (ضریب همبستگی=۰/۷۰)، آگاهی و عملکرد (ضریب همبستگی=۰/۶۸) و نگرش و عملکرد (ضریب همبستگی=۰/۶۳) وجود داشته است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه که با هدف سنجش دانش، نگرش و عملکرد مردم استان مازندران در مورد تفکیک پسماند خانگی از مبدا و بازیافت پسماند و با نظرسنجی از ۳۰۵ خانوار در این استان به صورت آنلاین انجام شد نشان داد که اگرچه عموم مردم از آگاهی و نگرش مناسبی در ارتباط با اهمیت تفکیک و بازیافت پسماند جامد برخوردار بوده اند، اما در طرح های تفکیک از مبدا مشارکت چندانی نداشته اند. لذا به منظور افزایش سطح عملکرد افراد، تدوین برنامه های تشویقی در زمینه تفکیک از مبدا شامل اهدای جوایز یا اعمال تخفیف در عوارض پسماند ملک و همینطور در اختیار قرار دادن ظروف مناسب تفکیک پسماند به خانوارها به صورت رایگان توسط شهرداری جهت تشویق به تفکیک پسماند پیشنهاد می گردد.

Awareness, Attitude, Practice, Waste, Source separation, آگاهی, نگرش, عملکرد, پسماند, تفکیک از مبدا