الهه پنجه باشی - استادیار پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا
فرنیا فرهد - کارشناس ارشد ارتباط تصویری، مدرس دانشگاه غیرانتفاعی رسام

کاخ گلستان قدیمیترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب میشود که تزیینات کاشی کاری آن تنوع موضوع و نقش بسیاری دارد. کاشیهای محوطه، همچون دفتری مصور، ویژگیها و شرایط اجتماعی سیاسی دوره قاجاریان را به نمایش درآوردهاند. همه نقش ها تحت تاثیر هنرهای مختلف قاجاری، همچون چاپ سنگی، نقاشی قهوه خانهای، عکاسی و کارت پستالهای غربی، شکل گرفته اند. تلاش نگارندگان در مقاله حاضر بر آن بوده تا ویژگی تصویری کاشیهای محوطه باستانی کاخ گلستان را بررسی کنند. آنچه در این پژوهش مطالعه شده، تصویر زن در کاشی کاریهای محوطه باستانی کاخ گلستان است. بر این اساس، پرسشهای این مقاله بدین ترتیب است: تصویر زن در کاشیهای کاخ گلستان چه ویژگی هایی دارد؟ تصویر زن در کاشیهای محوطه باستانی کاخ گلستان با چه نقش هایی ترکیب شده اند؟ نتیجه بررسیها نشان میدهد که نقش مایه زن در کاشیها با دو نقش خورشید و فرشته ترکیب شده است. نقش مایه زن به صورت خورشید با توجه به ویژگیهای زن شرقی ترسیم شده است و در نقش مایه زن به صورت فرشته تاثیرپذیری از هنر غرب و نقاشی رنسانس به خوبی نمودار است. ازاین رو، شاهد پیوند هنر ایران و اروپا هستیم.

خورشید, زن, فرشته, قاجار, کاخ گلستان, کاشی