علیرضا فلاحت پیشه - کارشناس ارشد سازه ، مهندسین مشاور لار
عبدالرضا طاهریان - کارشناس ارشد ژئوتکنیک، مهندسین مشاور لار

تونل نوسود بطول حدود ۴۸,۵ کیلومتر بلندترین تونل ایران است که آب رودخانه سیروان و ۴ رودخانه فرعی مسیر را به دشتهای پائین دست منتقل میکند. برای کاهش زمان اجرا ، مسیر تونل انتقال آب نوسود به ۵ قطعه تقسیم گردید که قطعه دو-الف بطول ۶۴۲۸ متریکی از این قطعات است.در امتداد این قطعه ،گسیختگی خمشی۱در شیلهای آهکی لایه لایه سازند سرگلو باعث بلوکه شدن شیلد و توقف TBM گردید که پس از آزاد سازی سیستم مکانیزه ، نصب سگمنت و عبور دستگاه ،بتدریج بار وارده از سوی توده سنگ باعث گسیختگی خمشی سگمنتهای بتنی گردید.در اثر این گسیختگی ،سگمنت های سقف تونل به اندازه ۱,۲ متر و سگمنتهای دیواره ها نیز به اندازه ۳۰-۲۵ سانتیمتر بداخل تونل حرکت نمودند. حرکت تفاضلی اجزای لاینینگ ، هم شکل تونل و هم قطر مقطع هیدرولیکی تونل را شدیدا دچار تغییر نمود که در طی آن ، امکان عبور دبی طرح به میزان Q=۵۰m۳/s امکان پذیر نبود.در این مقاله ،ضمن بحث و بررسی راجع به چگونگی بروزگسیختگی خمشی ، بار ناشی از وزن طبقات رها شده در سقف تونل و همچنین تنش فشاری حداکثر ، با استفاده ازروشهای مختلفی همچون نمودار پایداری جهانی ، تکنیکهای تحلیلی ووسور۲ و روش عددی اجزا گسسته ، ارزیابی شده است.بر اساس نتایج حاصل از این مطالعات ، سیستم لاینینگ جهت پایداری دائم تونل و حفظ دبی عبوری مبنای طرح ، انتخاب و اجرا گردید

تغییر شکل خمشی، TBM، سازند سرگلو، تکنیک ووسور، سگمنت بتنی