نگین زارعی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
مهدی کرد - استادیار هیدروژئولوژی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم پایه، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

یکی از چالش­های اصلی مدیریت منابع آب، حفظ آب­های زیرزمینی و استفاده پایدار از آن­ها است. احداث سد زیرزمینی در مناطقی که امکان احداث وجود داشته باشد، می­تواند یکی از راه­های برون­رفت از این چالش باشد. حوضه آبریز حسن­آباد در بین دشت­های شیان و ماهیدشت در استان کرمانشاه واقع شده و با وجود بارش­های یکسان در منطقه، این حوضه از لحاظ منابع آبی، پوشش گیاهی و نوع کشاورزی شرایط نامناسب­تری نسبت به دو دشت مجاور خود دارد. هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق مناسب جهت احداث سد زیرزمینی در حوضه حسن­آباد می­باشد. به منظور دستیابی به این هدف، پس از آماده­سازی لایه­های اطلاعاتی مختلف در محیط نرم­افزار Arc GIS، با استفاده از روش منطق بولین، مناطق دارای پتانسیل احداث سد زیرزمینی بر اساس معیارهای شیب، جنس و ساختار زمین، شرایط هیدرولوژیک منطقه مانند رده آبراهه، آب زیرزمینی و کاربری زمین ۷ محور مستعد انتخاب شدند که در حاشیه جنوبی دشت حسن­آباد قرار گرفته­اند. در مرحله بعد، براساس معیارهای اصلی اقتصادی-اجتماعی، مخزن سد، محل ساخت سد و آب که خود شامل معیارهای فرعی و گزینه­های مختلف هستند و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، محورها اولویت­بندی شدند و محورهای ۶، ۷ و ۱ به ترتیب اولویت­های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. تصاویر هوایی، بازدید صحرایی، بررسی زمین­شناسی ساختاری منطقه و جهت جریان آب زیرزمینی، نتایج حاصل از روش به کاررفته را به خوبی تائید می­کند که در نهایت محور ۶ بهترین محور برای اجرای محل ساخت سد تشخیص داده شد.

تحلیل سلسله مراتبی, حوضه آبریز حسن آباد, سد زیرزمینی, منطق بولین