امیرحسین شهرکی زاد - کارشناس ارشد عمران (مهندسی و مدیریت منابع آب )، دانشگاه سیستان و بلوچستان ، زاهدان ، ایران

پیشرفت های دهه های اخیر موجب تغییر الگوی شهرنشینی وگسترش شهرها وکاهش حریم های طبیعی (جنگل ها، مراتع و ...) شده است ، که کاهش سطح پوشش گیاهی ، افزایش فرسایش خاک ، افزایش مقدار ضریب جریان سطحی و در نتیجه افزایش دبی حاصل از بارندگی و سیلاب را به دنبال داشته است . این تغییرات بررسی سیلاب ها را در طراحی زهکش ها وکانال هایآب روی شهرها و به طورکلی تمام پروژه های منابع آ[ب اجتناب ناپذیر ساخته است . برای برآورد سیلاب طرح ابتدا باید رگبار طرح برآورد شود. استفاده از رگبار طرح در روش های برآورد سیلاب نیاز به بررسی توزیع زمانی مقدار بارش در طول دوره بارش دارد. انتخاب باران طرح گامی مقدماتی در استفاده از روش های معمول به منظور برآورد سیلاب های طرح است و تعیین الگوی زمانی بارش به عنوان یکی از ویژگی های باران طرح به منظور برآورد سیلاب و همچنین طراحی سیستم های زهکشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . هدف از این تحقیق تعیین الگوی توزیع زمانی بارش در واقع در حوضه آبریز شهرستان زاهدان می باشد. برای این منظور آمار یک دوره ۲۸ ساله ایستگاه و در مجموع ۲۴۷ هیتوگراف بارش استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و درنهایت الگوی توزیع زمانی به روش میانگین ترسیمی بدست آمد. نتایج این بررسی نشان می دهد که حداکثر بخش بارش در همه تداوم های کوتاه مدت (کمتر از ۶ ساعت ) در ۲۵ درصد دوم (چارک دوم ) قرار دارد وبارندگی های با تداوم میان مدت و بلندمدت در ۲۵ درصد سوم (چارک سوم ) دارای شدیدترین بخش بارش هستند. بنابراین بارش های طولانی مدت به علت اشباع بودن خاک و وجود شدیدترین بخش بارش در نیمه دوم سبب وقوع سیلاب های شدیدتر در حوضه آبریز می شوند. نمودارهای بی بعد توزیع زمانی به صورت S کشیده بوده و از یک خط مستقیم تبعیت نمی کند که نشان دهنده عدم یکنواخت بودن بارش باران در طول مدت بارش می باشد.

باران طرح ، توزیع زمانی بارش ، شهرستان زاهدان