حسن سام دلیری - دانشجوی دکتری مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
مقداد جورغلامی - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
علی سلاجقه - استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
احسان عبدی - دانشیار گروه جنگداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
یحیی کوچ - ستادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.

برای بررسی اثر آتش سوزی بر پویایی برخی از مشخصه های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژی خاک، ۳۶ پلات با سه شدت آتش سوزی کم، متوسط و زیاد و نیز تیمار شاهد بدون سوختگی در بخش نمخانه جنگل آموزشی دانشگاه تهران پیاده شد. سپس نمونه های خاک از لایه ۱۰-۰ سانتی متری در سه مرحله (یک روز بعد، ۶ و ۱۲ ماه پس از گذشت آتش سوزی) برداشت و خصوصیات خاک بررسی شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون آنالیز واریانس با اندازه های مکرر در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که شدت آتش سوزی بر مشخصه های فیزیکی خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، محتوای رطوبت و بافت خاک اثر معنی داری نداشته است. نتایج بررسی مشخصه های شیمیایی خاک نشان داد که شدت آتش سوزی بر هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، نسبت کربن به نیتروژن، فسفر، کلسیم، پتاسیم و منیزیم اثر معنی داری داشته، ولی بر pH اثر معنی داری نداشته است. در مورد مشخصه های بیولوژی، شدت آتش سوزی بر زی توده میکروبی کربن اثر معنی دار داشته، اما بر تنفس میکروبی و زی توده میکروبی نیتروژن اثر معنی داری نداشته است. گذشت زمان پس از آتش سوزی بر محتوای رطوبت، تنفس میکروبی، زی توده میکروبی کربن و نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل جذب اثر معنی داری داشته، ولی بر دیگر مشخصه های فیزیکی و شیمیایی بررسی شده اثر معنی داری نداشته است. ازآنجا که آتش سوزی سبب کاهش طولانی مدت مواد مغذی خاک می شود، برخی اقدامات پیشگیرانه و ترمیمی پس از آتش سوزی در نقاطی با شدت آتش سوزی متوسط و زیاد، برای برگشت سریع تر عملکرد خاک ضروری است.

آتش سوزی, آتش سوزی کنترل شده, خصوصیات خاک, شدت آتش سوزی