سعید شعبانی - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
سعید ورامش - استادیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کیومرث سفیدی - دانشیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
عبدالعزیز حقیقی - مربی مهندسی کشاورزی، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

ریشه کن شدن درختان بزرگ سبب تشکیل فرورفتگی هایی در محل ریشه و عوارضی بشقاب شکل در کنار آن می شود که به آن عوارض پیت و ماند گفته می شود. در این پژوهش برای بررسی تنوع گونه های گیاهی روی این عوارض، طرح جنگلداری دلدره شهرستان نوشهر انتخاب شد. بدین منظور همه پیت و ماندها در سطح ۷۰ هکتار شناسایی شد، حضور و فراوانی گونه های گیاهی روی این عوارض ثبت شد و در فاصله ۲۵ متری این عوارض، قطعات نمونه ای با ابعاد ۴×۲ متر به عنوان نقاط شاهد در نظر گرفته شد. سپس مقدار تنوع گونه ای گیاهی برای هر کدام از عوارض محاسبه شد. به منظور بررسی اهمیت نسبی گونه های گیاهی در هر یک از موقعیت ها، شاخص های فراوانی نسبی، تراکم نسبی و چیرگی نسبی نیز به دست آمد. مطابق نتایج، به جز شاخص سیمپسون، دیگر شاخص های تنوع و غنای گونه ای بین عوارض تحت بررسی، تفاوت معنی داری نشان دادند و در مقایسه دو موقعیت پیت و شاهد، موقعیت شاهد و در بین دو موقعیت شاهد و ماند، موقعیت ماند مقادیر بیشتری از شاخص ها را در بر داشتند. شاخص های یکنواختی پیت و هیل، بین موقعیت های شاهد و پیت و نیز شاهد و ماند تفاوت معنی داری نداشتند. بررسی اهمیت نسبی گونه های گیاهی نیز نشان داد که در همه موقعیت های تحت بررسی، منحنی روندی لگاریتمی نرمال دارد. یافته های پژوهش حاضر، بیانگر قابلیت زیاد عوارض پیت و ماند در افزایش غنای گونه ای در مناطق جنگلی است. از این رو طراحی فنون جنگل شناسی باید به گونه ای باشد که با حفظ و افزایش زمان حضور درختان قطور، همواره شمار معینی پیت و ماند در واحد سطح باقی بماند.

تنوع گیاهی, درختان ریشه کن شده, شاخص اهمیت نسبی, غنای گونه ای