بیتا معزی پور - استادیار، فراوردههای چندسازه چوبی، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

از چالشهای مهم در کشاورزی حذف مواد شیمیایی مورد استفاده است . از طرفی استفاده زیاد از زمین مخصوصا همراه با کودهای شیمیایی نیتروژن دار منجر به اسیدی شدن خاک در نتیجه حذف یا آبشویی کانیون ها می شود. استفاده عمیق از زمین در کشاورزی به دلیل حذف یا شستشوی کاتیون ها. باعث اسیدی شدن خاک می شود. از طرفی رابطه تنگاتنگی بین حاصلخیزی خاک، PH و بار میکروبی خاک وجود دارد. رویش گیاه و فعالیت میکروبی خاک به شدت تحت تاثیر اسیدیته خاک است و منجر به کاهش بازدهی محصول می شود. اثر غیر مستقیم اسیدیته خاک بر وجود و دسترسی یونهای سمی مثل آلومینیوم، منگنز یا دیگر فلزات سنگین به طور کلی نسبت به اثر مستقیم اسیدیته روی گیاهان از اهمیت بیشتری برخوردار است . بعضی مواد غذایی در خاک های اسیدی کمتر دسترس پذیر هستند و برخی به دلیل حلالیت بیشتر، قابل دسترستر هستند. حفظ کیفیت خاک شامل pH آن در کشاورزی ارگانیک و پایدار بسیار مهم است . بر خلاف آهک خاکستر چوب می تواند یکی از موثرترین منابع برای فراهم ساختن امکان استفاده عمیق از زمین باشد. برای دست یابی به کیفیت پایدار خاک و حفظ ظرفیت بافری آن لازم است که خاک با مواد معدنی پر شود. یکی از مزایای استفاده از کودهای ارگانیک این است که در حین معدنی سازی مواد ارگانیک توسط میکروب ها مواد مغذی به آرامی آزاد می شوند. بنابراین کودهای ناشی از سوزاندن گیاهان ریسک کمی دارند و از مشکلات زیست محیطی نیز ممانعت به عمل می آورند. کوددهی با خاکستر چوب اسیدیته لایه هوموس خاک را کاهش می دهد. تحقیقات نشان داده که حتی پس از ۲۳ سال pH خاک تیمار شده با خاکستر چوب ۳/۰ و ۹/۰ واحد بالاتر از نمونه شاهد بود. دسترس پذیری فسفر وقتی از خاکستر استفاده شود نسبت به شرایطی که از آهک استفاده شود بهتر است . اگرچه چوب حاوی کاتیون در مقادیر مناسب است استفاده از خاکستر چوب به دلیل خطرات مرتبط با وجود کادمیوم محدود می شود. وقتی که خاکستر چوب به عنوان کود در کشاورزی استفاده شود باید زیر mgkg-۱ ۳ کادمیوم داشته باشد. البته اثبات شده که فلزات موجود در خاکستر چوب به مواد آلی خاک متصل می شوند و دسترس پذیری آنها به شکل واضحی کاهش می یابد. استفاده از خاکستر چوب برای بهبود خاک های اسیدی به دلیل اثر آن بر افزایش pH خاک پیشنهاد می گردد. همچنین خاکستر چوب حاوی مقادیر زیادی مواد میکرومغذی است و می تواند در کشاورزی ارگانیک موثر و سودمند باشد.

اسیدیته خاک، خاکستر چوب، فلزات سنگین ، کشاورزی ارگانیک ، کود