ارمغان پولادوند - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
مصطفی درویش نیا - استاد گروه گیاهپزشکی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
سمیرا پاکباز - استادیار گروه گیاهپزشکی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

کنترل بیولوژیک بیماری های گیاهی شاخص مهم تولید محصولات کشاورزی ارگانیک است . به منظور بررسی عامل پژمردگی به لیمو و کنترل بیولوژیکی آن از گیاه دارویی به لیمو از منطقه رباط نمکی شهرستان خرمآباد نمونه برداری و نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شد. پس از جداسازی و خالص سازی و شناسایی جدایه های فوزاریوم از هم تفکیک شدند و در گونه Fusarium oxysporum و Fusarium redolens قرار گرفتند. به منظور امکان کنترل بیولوژیکی عوامل پژمردگی فوزاریومی به لیمو آنتاگونیست قارچی Trichoderma harzianumدر شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت . آزمایش ها به دو صورت کشت متقابل آنتاگونیست و قارچهای بیمارگر، تاثیر مواد فرار عامل آنتاگونیست در بازداری از رشد قارچهای بیمارگر روی محیط کشت PDA ،در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد و در سه تکرار انجام گرفت و قطر پرگنه های به ترتیب چهار و پنج روز پس از کشت اندازه گیری شدند. نتایج آزمایشات آزمایشگاهی نشان داد که جدایه آنتاگونیست T. harzianum از رشد میسلیوم قارچهای بیمارگر F. oxysporum و F. redolens ممانعت کردند، ولی بیشترین اثر بازدارندگی و کنترل را روی گونه بیمارگر F. oxysporum داشت . همچنین در هر دو روش کشت متقابل و اثر ترکیبات فرار به ترتیب بیمارگر را به میزان ۵/۷۱ و ۵/۶۱ درصد کنترل نمود. در حالی که کنترل در F. redolens در این دو روش به میزان ۵/۵۶ و ۵/۵۰ درصد بود. لذا در هردو روش جدایه تریکودرما از نظر بازدارندگی رشد قارچهای عامل بیماری ، در سطح احتمال ۵ درصد با همدیگر تفاوت معنی داری داشتند.

به لیمو، پژمردگی فوزاریومی ، رشد میسلیومی ، مهار زیستی ، Trichoderma harzianum