شکراله اصغری - استاد، فیزیک و حفاظت خاک، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه محقق اردبیلی
امیر صراف - دانش آموخته کارشناسی ارشد، فیزیک و حفاظت خاک، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه محقق اردبیلی .
حسین شهاب آرخازلو - دانشیار، فیزیک و حفاظت خاک، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه محقق اردبیلی
علی اشرف سلطانی طولارود - دانشیار، بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه محقق اردبیلی .

کیفیت خاک را می توان با استفاده از شاخص های مختلف ارزیابی نمود. در این پژوهش از شاخص کیفیت تجمعی خاک براساس مجموعه کل داده (IQITDS) و مجموعه حداقل داده (IQI MDS) در اراضی مرتعی و جنگلی گردنه حیران استان اردبیل استفاده گردید. برای این منظور، ۴۸ نمونه خاک دست خورده و دست نخورده برداشته شده و تعداد ۲۵ ویژگی فیزیکی ، شیمیایی و زیستی خاک اندازهگیری شد سپس شاخص های IQI MDS و IQITDS از روی ویژگی های مذکور محاسبه گردید. نتایج نشان داد که از کاربری جنگلی به سمت کاربری مرتعی ، شاخص تجمعی کیفیت خاک در هر دو مجموعه داده کاهش یافت . در هر دو کاربری از جهت شمالی به جهت جنوبی مقادیر IQI MDS و IQITDS کاهشی بود. همچنین در هر دو جهت شیب شمالی و جنوبی ، از شانه شیب به سمت پا و پنجه شیب ، شاخص IQIMDS کاهش یافت . در مجموع، کیفیت خاک جنگلی به علت کربن آلی زیاد و جرم مخصوص ظاهری کم ، بالاتر از خاک مرتعی و کیفیت خاک شیب شمالی به دلیل برخورداری از پوشش گیاهی متراکم و رطوبت زیاد خاک، بالاتر از شیب جنوبی بود. همچنین خاک واقع در موقعیت پنجه شیب در مقایسه با خاک شانه و پای شیب از کیفیت کمتری برخوردار بود.

جهت شیب ، شاخص کیفیت خاک، کاربری اراضی ، موقعیت شیب .