هیوا زنگنه ماهیدشتی - دانشجو کارشناسی ارشد ژئو فیزیک دانشگاه علوم تحقیقات تهران
محمدرضا قیطا نچی - دکتری ژئو فیزیک(زلزله شناسی) عضو هیئت علمی موئسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران

منطقه مورد مطالعه بطول جغرافیایی ۴۴ الی ۵۰ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۶ الی۴۰ درجه شمالی ازمناطق فعال و لرزه خیز خاورمیانه بشمار می آید. اطلاعات تاریخی در قرون گذشته و زمین لرزه های ثبت شده درقرن جاری و شواهد زمین شناسی همگی نیز نشان می دهند که منطقه شمال غرب بسیار فعال و لرزه خیز می باشد.زمین لرزه مخرب خرداد ماه سال ۱۳۶۹ رودبار با تلفات سنگین نیاز منطقه به شبکه لرزه نگاری محلی را آشکارنمود و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در تابستان سال ۱۳۷۴ یک شبکه لرزه نگاری تله متری در قسمتمرکزی شمال غرب کشور نصب و راه اندازی نمود. بدین ترتیب امکان مطالعه فعالیت لرزه خیزی شمال غرب ایرانبطور مشروح تر و کامل تر بوجود آمد. در این پژوهش نقشه کامل گسل های منطقه تهیه گردیده است و در مرحلهبعدی زلزله های تاریخی منطقه استخراج و روی نقشه گسل ها تهیه شده است. در مرحله نهایی مشخصاتزمین لرزه های محلی ثبت شده توسط شبکه لرزه نگاری شمال غرب بر روی نقشه گسل های منطقه آورده شدهاست. برای ناحیه مرکزی سازوکار اشتراکی زمین لرزه های محلی تهیه گردیده است. بر اساس شواهد تاریخی دردویست سال گذشته تبریز و اطراف آن زمین لرزه مخربی را تجربه نکرده است و نبود لرزهای در قرن جاری نیزدر این ناحیه وجود دارد. تطابق خوبی بین فعالیت زمین لرزه های محلی و زمین لرزه های ثبت شده توسطشبکه های لرزه نگاری وجود دارد و نواحی فعال و لرزهخیز در نقشه های لرزه خیزی قابل تشخیص می باشند. روندفعالیت زمین لرزه های محلی نبود لرزه ای را در حوالی شهر تبریز و در امتداد گسل آستارا مشخص می نماید. سازوکار اشتراکی زمین لرزه های محلی در ناحیه مرکزی و اطراف شهر تبریز از نوع امتداد لغز می باشد. با توجه بهنتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت که حرکت و جابجایی ناشی از زمین لرزه های بزرگ در منطقه, مولفهافقی قابل ملاحظه ای بدنبال خواهند داشت. اغلب زمین لرزه ها سطحی هستند و در پوسته فوقانی رخ می دهند. باتوجه به عمق کم و حرکت افقی بهنگام زمین لرزه ها,وقوع زمین لرزه های بزرگ تخریب زیادی بدنبال خواهدداشت. با توجه به نتایج این مطالعه, وقوع زمین لرزه بزرگ و مخرب در شمال غرب کشور دور از انتظار نمی باشد