مریم زینالپور اصل - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مرمت و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی گرایش میراث معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
فرهاد صمدزادگان - استاد گروه فتوگرامتری و سنجش از دور، دانشکده مهندسی نقشهبرداری و اطلاعات مکانی، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
فرزانه دادرس جوان - استادیار گروه فتوگرامتری و سنجش از دور، دانشکده مهندسی نقشهبرداری و اطلاعات مکانی، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمدحسن طالبیان - دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مدل سازی سه بعدی میراث معماری، به دلیل تعدد، پیچیدگی، گستردگی و یا محدودیت دسترسی این آثار، نیازمند به کارگیری ابزارهای توانمند و منعطف و روشهایی سریع و مقرونبهصرفه در اخذ و ثبت دقیق اطلاعات است. فتوگرامتری پهپاد یکی از روشهای نوینی است که با پیشرفت تکنولوژی در دهههای اخیر، بهصورت منفرد یا در ترکیب با روشهای دیگر، بهطور گستردهای در مدل سازی سه بعدی میراثفرهنگی غیرمنقول استفاده می شود. این پژوهش کاربردی با هدف ارزیابی توانایی فتوگرامتری پهپاد در مدل سازی سه بعدی میراث معماری انجام گرفته است. نمونه موردی پژوهش حاضر کاروانسرای دیرگچین، به عنوان یکی از آثار زنجیرهای پرونده ارسال شده برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو می باشد. برای انجام این پژوهش ابتدا طراحی اخذ داده صورت گرفت و طبق آن تصاویر هوایی با استفاده از پهپاد و تصاویر زمینی به طور مستقیم اخذ گردید و کنترل کیفیت داده ها انجام شد. سپس وضعیت سه بعدی تصاویر طی پردازشی فتوگرامتریک تعیین و ابرنقطه متراکم ایجاد شد. از اعمال بافت روی شبکه های هوایی و زمینی تولید شده، که توسط نقاط شاخص مشترک باهم یکپارچه شدند، مدل سهبعدی کاروانسرای دیرگچین با بافت واقعی و مقیاس ۱:۲۰۰ بدست آمد. ارزیابی نتایج تدقیق شده توسط نقاط کنترل زمینی، بیانگر توانایی بالای فتوگرامتری پهپاد به عنوان روشی سریع در مستندنگاری و مدل سازی سه بعدی خارجی میراث معماری با دقت زمینی بهتر از دو سانتی متر است.

فتوگرامتری بناهای تاریخی, مدل سازی میراث فرهنگی, مستندنگاری سه بعدی پهپاد, کاروانسرای ایرانی, حفاظت از میراث معماری