علی جوادی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
حجت اله فسنقری - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
عباس گنجعلی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
سید مهدی نوری - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

موسیقی یکی از مهم­ترین عناصر سازنده شعر است که سبب رستاخیز کلمات و تشخص واژه­ها می شود. حافظ رجب برسی حلی (۷۴۴- ۸۱۳ه.ق)، یکی از شاعران عصر مملوکی است که در مدح و رثای اهل بیت (ع) اشعاری بلیغ و نغز سروده و موسیقی در کلام او، جلو­ه­ای خاص دارد. ضرورت این پژوهش تبیین کارکرد معنایی انواع موسیقی در شعر و تبیین جایگاه ادبی برسی حلی به­عنوان یک شاعر شیعی است که شعرش علاوه بر مضمون والا از زیبایی­های لفظی و ساختاری در خدمت معنا برخوردار است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل کارکرد معنایی و زیباشناختی موسیقی در تصویرسازی­های حلی است. در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، یافته­ها نشان داد که برسی با آگاهی از تاثیر موسیقی بر روان خوانندگان و آگاهی از جنبه­های زیباشناختی موسیقی، در بهره­گیری از موسیقی بیرونی و درونی موفق عمل کرده است؛ در حوزه موسیقی بیرونی به­خوبی توانسته میان مضامین شعری خود و وزن و بحر انتخابی، هماهنگی برقرار کند که این هماهنگی، باعث ایجاد پیوندی مستحکم میان شعر او و موسیقی آن شده است؛ برسی برای ایجاد تاثیرات مختلف در خوانندگان و آفرینش فضاهای گوناگون به زیبایی و درستی از قافیه که هر کدام آهنگ مخصوص به خود را دارد بهره­برده­است؛ در حیطه ی موسیقی درونی نیز شاعر به شیوه ی هنری هم از موسیقی اصوات مانند تکرار و جناس و هم از موسیقی معنوی مانند مراعات النظیر، تلمیح و دیگر آرایه­های بدیعی موسیقی آفرین استفاده کرده که باعث توافق، انسجام و هارمونی کلام شاعر شده و جلو­های موسیقایی خاصی در شعرش به­نمایش گذاشته که گوش نوازی و سحرانگیزی نغمه­ها و آواها، به لذت روحی مخاطب و در نتیجه انتقال هر چه بهتر معنا به ذهن او کمک شایانی می­کند

کارکرد زیبایی شناختی- معنایی, موسیقی درونی, موسیقی بیرونی, . شعر متعهد اهل بیت, برسی حلی