الناز باقرنژاد - قطب علمی شهرسازی و توسعه شهری پایدار
اسفندیار زبردست - رئیس دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران

بالابودن فراوانی مد سفر اتومبیل شخصی و افزایش روزافزون ترافیک در پایتخت ایران، مشکلاتی است که کلانشهر تهران با آن مواجه است. مقاله حاضر با هدف یافتن شاخصهای کاربری زمین موثر جهت کاهش فراوانی سفر با اتومبیل شخصی و افزایش فراوانی دیگر مدهای سفر (پیاده و حمل ونقل عمومی)، در پی پاسخ به دو سوال است: آیا تفاوت در الگوی توسعهای محلات، موجب تفاوت در رفتارسفر میشود، آیا شاخصهای گوناگون کاربری زمین، با مد نظر قراردادن تفاوتهای جمعیتی- اقتصادی، ترجیحات و نگرشهای سفر بر رفتارسفر تاثیر می­گذارند؟ مقاله حاضر با روش تحلیلی و اکتشافی، با استفاده از تحلیل عاملی و با تدوین چهار مدل و تحلیل رگرسیونی، تاثیرات معیارهای مطروحه را بر فراوانی سفر به تفکیک مدهای سفر، مورد سنجش قرار داده است. نتایج حاکی از آن است که رفتارسفر و عوامل موثر بر آن در محلات گوناگون، متفاوت است. از سوی دیگر، با وجود آنکه شاخصهای تعداد اتومبیل شخصی (شاخص جمعیتی- اقتصادی) و وابستگی به اتومبیل شخصی (شاخص نگرش­ها و عادات سفر)، بر رفتارسفر تاثیر به سزایی داشتند، شاخصهای کاربری زمین از قبیل عوامل دسترسی به سیستم حمل ونقل عمومی، تنوع کاربریها و قابلیت دسترسی به مقاصد غیرکاری بر رفتارسفر نیز تاثیرگذار بودند.

کاربری زمین, رفتار سفر, الگوی توسعه, تحلیل عاملی, تحلیل رگرسیونی