بررسی ظرافت شکل در گنبدخانه های ایرانی (سده های نهم تا دوازدهم هجری)
عنوان مقاله: بررسی ظرافت شکل در گنبدخانه های ایرانی (سده های نهم تا دوازدهم هجری)
شناسه ملی مقاله: JR_JFAUP-23-3_003
منتشر شده در در سال 1397
شناسه ملی مقاله: JR_JFAUP-23-3_003
منتشر شده در در سال 1397
مشخصات نویسندگان مقاله:
مسعود وحدت طلب - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
سمیه قدیم زاده - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
خلاصه مقاله:
مسعود وحدت طلب - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
سمیه قدیم زاده - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
اهمیت گنبدخانه در معماری ایران سبب گردیده تا از نظر تاثیرگذاری زیبایی شناختی، همواره موردتوجه طراحان باشد. هدف از پژوهش حاضر، بازشناسی ویژگی های شکلی، هندسی و تناسباتی بناهای گنبدخانه ای با پوشش نار در دورهی اسلامی با توجه به کیفیت بصری ظرافت است. به این منظور، ابتدا به شناخت ساختار و گونه های مختلف و روند تحولات شکلی گنبدخانه ها اقدام گردید. سپس ۱۸ بنای گنبدخانه ای از میان آرامگاه ها در بازهی زمانی سده های نهم تا دوازدهم هجری انتخاب و با استفاده از روش مدل سازی و طراحی ابزار تحلیل هندسی بر پایهی پنج ضلعی منتظم، خصوصیات هندسی بررسی و در گام بعد بر اساس تعریف چهار شاخص (سنجه)، تحلیل گردید. یافته ها نشان داد طرح گنبدخانه ها در بازهی زمانی موردبررسی، از چارچوب مشترکی برخوردار است به طوری که در اغلب نمونه ها، کشیدگی ارتفاعی گنبد بیش از دو قسمت ساقه و پایه بوده و بخش فوقانی، بیش از نصف ارتفاع بنا را به خود اختصاص می دهد. درعین حال تفاوت هایی در نمونه های این دو دوره به خصوص از نظر شکل و تناسبات بخش فوقانی دیده می شود؛ به طوری که ظرافت کشیدگی در دوره تیموری و نیز اوایل صفوی؛ و ظرافت هماهنگی در دوره صفوی نمود بیشتری دارد. الگوی مشترک هندسی و شاخص های ارائه شده در این مقاله به عنوان دو روش مکمل یکدیگر می توانند در ارزیابی زیبایی شناختی گنبدخانه های مشابه به کار گرفته شوند.
کلمات کلیدی: معماری ایرانی- اسلامی, گنبدخانه, ظرافت, شکل, آرامگاه
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1778091/