علیرضا حاج فتحعلیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل ایران
محمدجواد میرنیا - دانشیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل، ایران
مجید الیاسی - دانشیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل، ایران

شکل دهی تدریجی دونقطه ای به دودسته منفی و مثبت تقسیم بندی می شود که فرایند مورد بررسی در این پژوهش، شکل دهی تدریجی دونقطه ای منفی می باشد. امروزه در صنعت شکل دهی، تولید قطعاتی با دقت ابعادی و توزیع ضخامت مناسب بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف این پژوهش بهبود دقت ابعادی و توزیع ضخامت نمونه تولیدشده توسط فرایند شکل دهی تدریجی دونقطه ای منفی می باشد. در راستای این هدف، توزیع ضخامت و دقت ابعادی قطعات مخروطی شکل با استفاده از ایجاد تغییراتی در پارامترهای فرایند مانند قطر ابزار، گام عمودی، نوع روانکار و راهبرد تغییر شکل بررسی شده است. برای انجام این پژوهش از یک دستگاه فرز کنترل عددی، یک مجموعه کامل قالب منفی، ورق فولادی St۱۲ به ضخامت ۹/۰ میلی متر، ابزار سر کروی و روانکار روغن SAE ۱۰W استفاده شده است. تحلیل نتایج حاصل از آزمایش ها نشان می دهد که در اثر افزایش قطر ابزار در گام عمودی ثابت، ضخامت کمینه از ۲۴/۰ به ۵/۰ میلی متر افزایش می یابد که سبب کاهش نازک شدگی و در نهایت احتمال پارگی در ورق شده است. کاهش قطر ابزار در گام عمودی ثابت باعث شکل دهی بهتر در گوشه های نوک تیز قطعات تولیدی شده و با به کارگیری راهبرد شکل دهی جدید و افزایش تعداد مراحل آن از یک مرحله به دو مرحله، ضخامت کمینه افزایش یافته است. این حالت، سبب بهبود توزیع ضخامت نمونه و کاهش احتمال پارگی در نمونه شده و باتوجه به بررسی های انجام شده در این پژوهش، روانکار تاثیر چشم گیری در توزیع ضخامت و دقت ابعادی نمونه تولیدی نداشته و استفاده از روانکار در این پژوهش تنها سبب کاهش زبری سطح گردیده است.

شکل دهی تدریجی دونقطه ای, قالب منفی, قطر ابزار, گام عمودی, روانکار, توزیع ضخامت, دقت ابعادی