Fateme Fallahzade - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
Hassan Lashkari - استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
Ali Reza Mahmoudian - استادیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Ali Akbar Matkan - استاد، گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

هدف اصلی این مطالعه، تشخیص ابرهای بارش زا و تحلیل ساختار قائم آنها در جنوب و جنوب غرب ایران با استفاده از مشاهدات ماهواره CALIPSO و CloudSat است. نخست با استفاده از بارش روزانه ایستگاه های همدیدی منطقه مطالعاتی طی دوره آماری ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ نمونه های بارشی و روزهای اوج بارش آنها استخراج شد. سپس جهت اطمینان از وقوع بارش همزمان با لحظه گذر مدار ماهواره ها از روی منطقه، از بارش شبکه ای ماهواره TRMM استفاده شد. با بررسی مقادیر بارش شبکه ای روزهای اوج، سه نمونه بارشی که بارش منطبق بر مسیر ماهواره ها رخ داده بود، برای تحلیل ساختار ابر آنها انتخاب شد. چهار ویژگی شامل لایه های تضعیف مجموع بازپراکنش در طول موج ۵۳۲ نانومتر، نسبت دیپلاریزاسیون، نسبت رنگی و بازپراکنش رادار با استفاده از داده های سنجنده CALIOP و CPR تهیه شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که در نمونه اول (مسیر A) برخلاف ضخامت زیاد ابر (تقریبا ۱۰ کیلومتر)، حجم بارش کمتر از دو نمونه دیگر است. لایه های ابر در راستای قائم به اندازه کافی متراکم و یکپارچه نیست. همچنین ذرات هواویز و بلورهای یخ موجود در ابر به لحاظ تعداد کمتر و از نظر اندازه نیز کوچک تر است. در حالی که در دو نمونه دیگر به خصوص در مسیر C ضمن این که ابر ضخیم و متراکمی جو منطقه را پوشانده است، غلظت هواویزها و کریستال های یخ نیز به مراتب بیشتر است. در مجموع یافته های تحقیق نشان داد که با استفاده از مشاهدات ماهواره CloudSat تشخیص ابرهای بارش زا و شدت بارش امکان پذیر است و داده های ماهواره CALIPSO جهت شناسایی دقیق ارتفاع قله ابر و به خصوص تمایز ابر از هواویز کاربرد بهتری دارد.

ابر بارش زا, بازپراکنش رادار, کالیپسو, کلودست