خدیجه پشمی - Department of Environmental Science, Birjand University, Birjand, Iran.
علیرضا پورخباز - Department of Environmental Science, Birjand University, Birjand, Iran.

زمینه و هدف: سرب و کادمیوم از مهمترین آلاینده های محیط زیست هستند و حتی در غلظت های بسیار کم، اثرات زیانباری روی سلامتی انسان دارند. دندان های شیری، شاخص های زیستی مناسبی به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین در کودکان در معرض آلودگی می باشند. این مطالعه با هدف تعیین تجمع فلزات سرب و کادمیوم در دندان های شیری کودکان دختر و پسر ۵- ۱۲ ساله شهر بیرجند و مقایسه با سایر کشورها در سال ۱۳۸۹ انجام گرفته است. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، نمونه های دندان بچه ها به طور تصادفی از درمانگاه ها و کلینیک های سطح شهر جمع آوری گردیدند. نمونه ها با روش هضم اسیدی، آماده و توسط دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه گیری گردیدند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (ویرایش ۱۶) در سطح معنی داری ۰۵/۰ P<تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین میزان سرب در نمونه های دندان شیری، ۶۲/۱±۹۶/۱ و میانگین کادمیوم، ۱۷/۰±۲۰/۰ میکروگرم بر گرم بود. بالاترین میزان سرب در دندان های آسیا یافت شد؛ در حالی که میزان کادمیوم در دندان های پیش بالاتر از سایر انواع دندان بود؛ همچنین در این مطالعه، میزان سرب و کادمیوم در دندان پسربچه ها بالاتر از دندان دختربچه ها بود اما اختلاف بین آنها از نظر آماری معنی دار نبود. نتیجه گیری: دندان های شیری شاخص های زیستی مناسبی برای پایش آلودگی زیست محیطی با فلزات سنگین می باشند. میزان فلزات سرب و کادمیوم در دندان پسربچه ها بیشتر از دختربچه ها بود که مهمترین دلیل آن، حضور فلزات در محیط زیست و تماس طولانی مدت پسربچه ها به آلاینده ها می باشد.

Deciduous tooth, Bio indicator, Lead, Cadmium, دندان, شاخص زیستی, سرب, کادمیوم