سیدجواد حسینی واشان - Agricultural Faculty, Birjand University, ۲- Accosiate professor of Laboratory Science Department, Birjand University of Medical Sciences
محمد ملکانه - Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
علی اله رسانی - Faculty of Sciences, Birjand University

زمینه و هدف: مطالعات دهه اخیر نشان می دهند، درصد بالای اسیدهای چرب ترانس و امگا-۶ در منابع خوراکی انسان، میزان بروز بیماری های قلبی- عروقی و آترواسکلروزیز را تشدید می نماید. یکی از منابع پروتئین حیوانی مورد استفاده در رژیم غذایی انسان، گوشت شتر است؛ به همین منظور ترکیب اسیدهای چرب پیه کوهان و گوشت شتر در شهرستان های بیرجند و نهبندان- به عنوان دو مرکز عمده گوشت شتر خراسان جنوبی- ارزیابی گردید. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، از هر یک از شهرستان های بیرجند و نهبندان به طور جداگانه، تعداد ۵ نفر شتر بومی، انتخاب و پس از کشتار، تعداد ۵ نمونه گوشت ران، ۵ نمونه راسته و ۵ نمونه پیه کوهان از هر شتر تهیه گردید و در فریزر oc۸۰- نگهداری شد. پس از جمع آوری تمام نمونه ها، چربی، استخراج و متیله گردید؛ سپس نوع و درصد اسیدچرب در مقایسه با زمان پیک و مقدار پیک استاندارد و روش استاندارد داخلی تعیین گردید. داده ها به کمک نرم افزار آماری SAS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بین مقدار اسیدهای چرب لوریک، مریستیک، مریستولئیک، پالمیتولئیک سیس و ترانس، اولئیک، الایدیک، لینولئیک، لینولنیک، ایکوزانوئیک، ایکوزاتری انوئیک، آراشیدونیک، ایکوزاپنتاانوئیک، دکوزاتترانوئیک و دکوزاپنتاانوئیک و SFA، MUFA و اسیدهای چرب غیراشباع امگا-۶، در کوهان و گوشت شتر شهرستان های نهبندان و بیرجند، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقدار اسیدهای چرب پالمیتیک، استئاریک، CLA و ایکوزامنوانوئیک، ایکوزادی انوئیک و دوکوزاهگزاانوئیک کوهان و گوشت در مناطق مختلف استان، تفاوت معنی داری وجود داشت (۰۵/۰>P)؛ به طوری که مقدار اسیدهای چرب ترانس در کوهان کمتر و در گوشت بالاتر و مقدار اسیدچرب ترانس در شتر نهبندان بیشتر از شتر بیرجند بود (۰۵/۰>P). نتیجه گیری: اگر چه در میزان کل اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع گوشت در مقایسه با کوهان و یا بر حسب منطقه جمع آوری تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما مقدار اسیدهای چرب ترانس در کوهان کمتر از گوشت و در تولیدات شتر بیرجند کمتر از نهبندان بود؛ بنابراین شاید گوشت شتر بیرجند، از نظر میزان بروز آترواسکلروز، دارای کیفیت بالاتری باشد.

Cis and Trans fatty acids, Hump, Camel meat, Atherosclerosis, اسید چرب سیس, اسید چرب ترانس, کوهان و گوشت شتر, آترواسکلروز