آزیتا فشارکی نیا - Board certified in Pediatric nephrology, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.
غلامرضا شریف زاده - member of The Research Center of Effective Social Factors on Health, Health department, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

زمینه و هدف: اکثر مطالعات انجام شده در رابطه با سوء تغذیه در ایران، بر اساس استانداردهای NCHS بوده است؛ در صورتی که امروزه، مطالعه بر اساس استانداردهای جدید WHO توصیه می شود. مطالعه حاضر، به منظور تعیین شیوع سوء تغذیه در کودکان زیر پنج سال شهر بیرجند، بر اساس استانداردهای جدید WHO انجام شد.  روش تحقیق: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی، بر روی ۴۸۰ کودک زیر پنج سال که به صورت خوشه ای چندمرحله ای، از سطح مراکز بهداشتی- درمانی شهر بیرجند انتخاب شده بودند، در سال ۱۳۹۰ انجام شد. همزمان با اندازه گیری قد و وزن کودک، اطلاعات دموگرافیک کودک و والدین، در مصاحبه با مادر در پرسشنامه ثبت شد. بررسی سوء تغذیه، بر اساس محاسبه سه شاخص وزن به سن (کم وزنی)، وزن به قد (لاغری) و قد به سن (کوتاهی قد) انجام گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (ویرایش ۱۵) و به وسیله آزمون کای اسکوئر در سطح α=۰/۰۵ تجزیه و تحلیل شدند.  یافته ها: از ۴۸۰ کودک مورد مطالعه،۴/۵۰% پسر بودند و ۳/۹۳% وزن هنگام تولد مساوی و یا بالای ۲۵۰۰ گرم و ۵۶% بالای ۲۴ ماه سن داشتند. ۷/۵۷%کودکان، رتبه اول تولد را داشتند. بر اساس استانداردهای جدید WHO، از نظر شاخص کم وزنی، ۷/۹۳% کودکان وزن طبیعی و ۳/۶% کم وزن (۵% کم وزن متوسط و ۳/۱% کم وزن شدید) بودند. از نظر شاخص کوتاه قدی، ۲/۹۰% کودکان قد طبیعی و ۸/۹% کوتاه قد (۷/۷% کوتاه قد متوسط و ۱/۲% کوتاه قد شدید) بودند. شیوع کم وزنی و کوتاه قدی، به طور معنی داری در کودکان با وزن تولد کمتر از ۲۵۰۰ گرم بیشتر بود (P<۰/۰۰۱). از نظر شاخص لاغری، ۲/۹۹% کودکان طبیعی و ۸/۰% مبتلا به لاغری متوسط بودند.  نتیجه گیری: براساس مقایسه نتایج حاصل از مطالعه حاضر با مطالعات مشابه، وضعیت تغذیه ای کودکان زیر پنج سال شهر بیرجند از وضعیت مناسبی برخوردار است. با توجه به ارتباط معنی دار کم وزنی و کوتاهی قد با وزن کم زمان تولد، کنترل بیشتر حاملگی های پرخطر در جهت کاهش تولد نوزادان با وزن کم در زمان تولد، اقدامات آموزشی و حمایت های تغذیه ای برای این کودکان توصیه می شود.

Underweight, Leanness, Shortness, Under- ۵ children, Malnutrition, Prevalence, New standards of WHO, کم وزنی, کوتاه قدی, لاغری, کودکان زیر پنج سال, سوء تغذیه, شیوع, استانداردهای جدید WHO