حمیدرضا گازر - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
هرمز اسدی - استادیار پژوهش تحقیقات اقتصاد کشاورزی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
فریبا نقی پور - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

تعیین دقیق میزان افت گندم در مراکز خرید، از جمله مواردی است که همواره جزو دغدغه های دولت برای ایجاد اطمینان خاطر کشاورزان از خرید عادلانه محصول گندم می باشد. در این تحقیق عملکرد چهار نوع الک جداساز با مش بندی های ۲×۲، ۲۰×۲، ۲۰×۱/۷ و ۲۰×۱/۵میلی متر برای جداسازی ناخالصی ها در ارقام غالب گندم آبی و دیم، در سه استان سمنان، فارس و کرمانشاه از اقلیم معتدل کشور از نظر کیفی، فنی و مالی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، در صورت الک کردن گندم با الک ۲۰×۲ میلیمتر، بیشترین میزان پروتئین و حجم رسوب زلنی مشاهده گردید، هرچند که این تغییرات در خصوصیات نانوایی از جمله میزان سختی دانه قابل ملاحظه نبود. علاوه بر این نمونههای الک شده با الک ۲۰×۱/۵ میلیمتر از کمترین میزان عدد فالینگ برخوردار بودند. میانگین افت غیرمفید در ارقام گندم های آبی و دیم به ترتیب ۱/۵۵ و ۱/۶۱ درصد و میانگین افت مفید ارقام گندم در الک های مش ۲۰×۲ ، ۲۰×۱/۷ ، ۲×۲ و ۲۰×۱/۵ میلیمتر به ترتیب ۴/۷ ، ۱/۸۵ ، ۰/۶ و ۰/۰۸۴ درصد در استانهای هدف مشخص شد. با تغییر الک جداسازی از الک مش۲×۲ میلیمتر به الک های مش ۲۰×۲ و۲۰×۱/۷ میلیمتر، میزان افت مفید بالاتر رفته و ارزش مالی گندم خریداری شده در مراکز خرید پایین تر می آید. همچنین در جداسازی مقدماتی ناخالصی ها الک مش ۲×۲ میلیمتر نسبت به الک های دیگر کارایی بهتری داشت. بنابراین، کاربرد الک مش۲×۲ میلیمتر برای تعیین افت مفید گندم در مراکز خرید استان های هدف می تواند مفید و به نفع کشاورزان باشد.

"ارزش مالی", "افت الک", "کیفیت", "ضایعات", "مراکز خرید گندم"