علی شاکری - دانشکده مهندسی عمران، دانشکدگان فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
بنفشه زهرائی - دانشکده مهندسی عمران، دانشکدگان فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محسن ناصری - دانشکده مهندسی عمران، دانشکدگان فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

در این پژوهش با استفاده از یک مدل هیدرولوژی ماهانه، به مقایسه سه سناریوی ذوب برف مختلف شامل یک سناریوی دما- مبنا، یک سناریوی مبتنی بر تشعشع­ خالص و سناریویی مبتنی بر بیلان انرژی در حوضه آبریز طالقان-الموت پرداخته­ شده و سعی شده با استفاده از داده­های دورسنجی بخشی از چالش­های مدل سازی ذوب برف در حوضه­ای با داده­های زمینی کم کاهش داده شود. فرایندهای واسنجی و اعتبارسنجی مدل به روشروش دو مرحله­ای انجام گرفته است. در یک مرحله به مدل سازی برف به صورت سلولی در سراسر حوضه پرداخته شده و پارامترهای مدل برف مورد واسنجی قرار گرفته­اند. در این مرحله با مقایسه درصد پوشش برف مشاهده شده توسط سنجنده MODIS و مقدار ذخیره برف محاسبه شده در هر سلول توسط مدل، مقدار خطای مدل در شبیه­سازی تجمع برف محاسبه شده­است. در مرحله بعد با شبیه­سازی فرایند هیدرولوژی به صورت یکپارچه در کل حوضه، بخش دیگری از متغیرهای تصمیم مورد واسنجی قرار گرفته و با استفاده از شاخص­های خطای مختلف، مورد ارزیابی و اعتبارسنجی واقع شده­اند. نتایج نشان­دهنده عملکرد بهتر مدل تشعشع ­خالص و بیلان انرژی نسبت به مدل دما-مبنا است، به­طوری که شاخص KGE در دوره اعتبارسنجی، برای مدل با ذوب برف دما-مبنا، ۰/۷۲ و برای مدل های تشعشع­ خالص و بیلان انرژی به ترتیب ۰/۷۸ و ۰/۸۶ بوده است. هم چنین مربع ضریب همبستگی بین داده­های پوشش برف سنجنده MODIS و داده­های ذخیره برف محاسبه شده در سه مدل، بین ۰/۶۲ برای مدل بیلان انرژی تا ۰/۷۲ برای مدل دما-مبنا بوده است. با توجه به نتایج، روش مدل تشعشع ­خالص و بیلان انرژی امکان برآورد و ارائه مناسبی از ذخیره برفی و هیدرلوژی وابسته به آن در مناطق کوهستانی با اطلاعات کم محیطی را فراهم می کند.

بیلان آب ماهانه, بیلان انرژی, ذوب برف, سنجش از دور, مدل سازی توزیعی برف