امین کیانی - Lecturer, Department of Public Health, School of Public Health, Fasa University of Medical Sciences, Fasa, Iran
نبی شریعتی فر - Associate Professor, Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
سعید شهسواری - Lecturer, Department of Biostatistics, Health Products Safety Research Center, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
مهسا احمدلو - MSc Student in Food Safety and Hygiene, Department of Public Health, Faculty of Public Health, Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
مجتبی موذن - MSc in Food Safety and Hygiene, Department of Environmental Health Engineering, Faculty of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

سابقه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای(PAHs) یکی از شایع ترین آلاینده های محیط زیست هستند که احتمال سرطان زایی و جهش زایی تعدادی از آن ها به اثبات رسیده است. از طرفی دوغ، یک محصول لبنی تخمیری است که از مقبولیت و مصرف بالا در ایران برخوردار است. هدف از این مطالعه بررسی حضور و میزان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در انواع مختلف دوغ های ایرانی موجود در شهر تهران می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه ابتدا کربن نانوتیوب چند جداره با استفاده از اکسید آهن مغناطیسی شد و سپس کامپوزیت سنتز شده جهت استخراج PAHs از ماتریکس ۲۴ عدد نمونه دوغ (۳ برند پرمصرف، در ۴ فصل سال و دو تاریخ به صورت تصادفی انتخاب گردید) و یک نمونه دوغ به عنوان شاهد مورد استفاده قرار گرفت. پس از آماده سازی نمونه، غلظت هرکدام از ۱۶ PAHs از طریق دستگاه GC-MS اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که در تمامی نمونه ها میزان PAHs پایین تر از محدوده استاندارد بوده است و بیش ترین غلظت نیز مربوط به پیرن بود. همچنین میانگین مجموع PAHs برابر µg/kg ۹۶/۱ ± ۳۹/۰ بوده است. در برند B و فصل زمستان و در زمان تاریخ انقضای نمونه ها، شاهد بالاترین میزان مجموع PAHs بودیم. استنتاج: براساس یافته های این مطالعه، با توجه به پایین تر بودن میانگین کل هرکدام از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای نسبت به استاندارد در انواع مختلف دوغ، می توان بیان نمود که خطری از این لحاظ مصرف کننده ها را تهدید نمی کند.

Polycyclic Aromatic Hydrocarbons, Doogh, multi-walled carbon nanotube, magnetic, GC-MS, هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای, دوغ, کربن نانو تیوب چند جداره, استخراج مغناطیسی, کروماتوگرافی گازی