عفت برنا - دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه یزد
حسین افراسیابی - دانشیار جامعه شناسی، دانشگاه یزد
احمد کلاته ساداتی - دانشیار جامعه شناسی، دانشگاه یزد
مهدی کرمانی - استادیار جامعه شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیتهای اجتماعی اقتصادی زنان به عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، فهم موانع و تسهیلکنندههای موفقیت زنان است. در قالب مطالعه ای کیفی با رویکرد دادهبنیاد با زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله ساکن در شهر مشهد مصاحبههای نیمه ساختاریافته انجام شد. بر پایه نمونهگیری نظری و هدفمند، مصاحبهها تا دست یابی به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت با ۲۵ نفر مصاحبه شد. دادهها پس از انتقال به نرمافزار تحلیل کیفی مکسکیودیای با شیوه کدگذاری دادهبنیاد برساخت گرا تحلیل شد. یافتهها در قالب هشت مقوله بازنمایی شد که عبارت اند از: «جامعهپذیری تکبعدی و محدودسازی بیرونی»، «محدودیت چشمانداز شغلی»، «نبود حمایت مالی و خانوادگی»، «کمبود آموزشهای مهارتمحور»، «فشار نقش خانهداری»، «تمرکز بر توانمندی های شخصی»، «دسترسی به تحصیلات دانشگاهی» و «فرصت فضای مجازی». مقوله مرکزی با عنوان «محدودیت و دوگانگی نقش» نام گرفت. یافتهها حاکی از این است که نظامهای درهمتنیده اجتماعی فرهنگی که هویت افراد را شکل میدهد زنان را درگیر چرخهای از یادگیری در رابطه با تاثیرات نظاممند کردهاست؛ به طوری که مشارکتکنندگان ساختارهای معناسازی مورد نیاز برای پالایش تاثیرات تبعیضآمیز را توسعه میدهند. میتوان گفت که نظام اجتماعی توانسته فرصتهای جدیدی برای زنان فراهم کند، اما وزن مولفههای اجتماعی جنسیتی همچنان بالاست و این فرصتها تحقق پیدا نکردهاند.

جنسیت, زنان, تسهیلکنندهها, فرصتها, موانع, موفقیت