بتول زینالی - استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی
صیاد اصغری سراسکانرود - استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه ارومیه

هدف این تحقیق، بررسی تغییرات سطح آب دریاچه ارومیه، هم چنین تعیین عوامل اصلی کاهش آب این دریاچه با استفاده از روش آماری چند متغیره تحلیل مولفه های اصلی در بین عوامل مورد مطالعه و تاثیر آن بر شهر­های اطراف می باشد. برای این مننظور از تصاویر ماهواره ای لندست و هم چنین داده های ۲۹ متغیر شامل داده­های اقلیمی و دبی ماهانه کل حوضه در دوره آماری ۱۳۸۴-۱۳۴۹ و داده­های وضعیت گردشگری شهر­های حوضه بویژه شهر ارومیه استفاده شده است. از روی تصاویر می توان تشخیص داد که در طی ۳۵ سال گذشته (۱۳۸۴-۱۳۴۹) خطوط ساحلی در شرق و به ویژه جنوب شرق (مصب رودخانه دائمی و پر آب زرینه رود) پسروی بسیار مشخصی داشته است. با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی ۶ عامل اصلی به عنوان مولفه های اصلی کاهش آب دریاچه ارومیه در بین عوامل مورد مطالعه مشخص شد که ۸/۷۸ درصد از واریانس کل را به خود اختصاص دادند. دبی های ژانویه، فوریه، مارس، نوامبر و دسامبر به عنوان مولفه اول تعیین شد که ۸/۳۸ درصد از واریانس کل را شامل می شود. همچنین نتایج نشان داد پایین آمدن تراز آب دریاچه ارومیه مشکلات عدیده ای را مخصوصا برای شهر­هایی که در اطراف دریاچه تا فاصله ۴۰ کیلومتری آن قرار دارند، همچنین شهر­هایی که دارای جهت باد غربی و جنوب­غربی و در شرق دریاچه قرار دارند، بوجود خواهد آورد. رتبه­ی گردشگری شهر ارومیه از یک به چهار بعد از خشک شدن دریاچه تغییر یافته است.

دریاچه ارومیه, تغییرات تراز آب, عوامل طبیعی و انسانی, تحلیل مولفه های اصلی, مناطق شهری