فرزاد متولی حقی - استادیار، گروه حشره شناسی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
روح اله دهقانی - استاد، گروه بهداشت محیط، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، ایران

سابقه و هدف: کژدم ها به خاطر ساختار مرفولوژیک، در ایران از گذشته های دور اهمیت زیادی داشته اند که علت آن فراوانی کژدم و نیش زهری آن می باشد. در ایران در ۵۰ سال اخیر، کژدم ها از جنبه های مختلف زیستی و زهر شناسی مطالعه شده اند. تشخیص گونه ای این جانوران نسبت به جنبه های دیگر بیش تر مورد توجه بوده است. هدف این مطالعه ارائه آخرین چک لیست گونه های این جانوران در ایران می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه با استفاده از کلمات کلیدی مانند کژدم، گونه، طبقه بندی، ایران و خانواده در سایت های مرتبط با مجلات معتبر در پایگاه های علمی مانند Web of Science, Ovid PubMed , Systematic Review , SID, Iran Medex, Scirus, Google Schoolar, و Medline مورد جستجو قرار گرفت. مقالات سال های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۶ با تاکید برفراوانی گونه ای یا فون ایران مورد جستجو قرار گرفت. در مجموع تعداد ۱۵۰ منبع بررسی شد و ۷۵ منبع با تمرکز بر مطالعات در ایران، انتخاب شد. یافته ها: تاکنون ۶۴ گونه از کژدم ها در ایران گزارش شده است که ۸۶ درصد گونه ها متعلق به خانواده بوتیده، ۵/۹ درصد همیسکورپیده و ۵/۴ درصد اسکورپیونیده می باشد. این گونه ها بیش تر در مناطق گرمسیری ایران زندگی می کنند. استنتاج: با توجه به افزایش چشمگیر تعداد گونه های کژدم در ایران در ۳۰ سال گذشته، انتظار می رود این روند در آینده هم توسط پژوهشگران ایرانی و خارجی ادامه یابد و تعداد گونه های کژدم در ایران مرتب تجدید نظر شود.

scorpion, identification, Iran, Buthidae, Scorpionidae, Hemiscorpidae, کژدم, شناسایی, ایران, بوتیده, اسکورپیونیده, همیسکورپیده