کبری زارع - دکتری فیزیولوژی جانوری، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
نسیم نعیمی - مربی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

سابقه و هدف: متیل ترشیو بوتیل اتر (MTBE) ترکیب آلی فراری است که به جای تترااتیل سرب، جهت بهبود سوخت بنزین استفاده می شود.این ماده به روش‎های مختلف، جذب خون شده و آثار سمی بر جای می گذارد. در این پژوهش، سعی شد تا اثرات تزریقی آن بر فاکتورهای خونی و بافت کبد مورد مطالعه قرار گیرد. مواد و روش ها: ۴۵ موش ماده بالغ نژاد Albino NMRI در سه گروه شاهد، گروه تیمار A، هر روز یک نوبت به میزان MTBE cc ۴/۰ (MTBE cc ۰۶/۰ cc + ۰۴/۰ آب مقطر) با عیار mg/kg ۱۶۰۰ وزن موش، گروه تیمار B با شرایط مشابه (cc ۱/۰ سرم فیزیولوژی نیز دریافت کردند) قرار گرفتند. پس از وزن کشی، بیهوشی و خون گیری، پارامترهای مورد نظر بافت کبد و خون، با نرم افزار موتیک اندازه‎گیری شد و مطالعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی به وسیله لام های تهیه شده، صورت گرفت. یافته ها: افزایش میانگین تعداد گلبو ل های قرمز، هماتوکریت و چگالی پلاسما، بدون بالارفتن هموگلوبین در گروه، نشان از اثرات سمی این ماده داشت. در گروهA ، پرخونی و التهاب پارانشیم کبدی با افزایش میانگین قطر ورید مرکز لوبولی، بین لوبولی و سینوزوئیدها قابل اهمیت بود. میانگین اندازه هسته به سلول کاهش و تعداد سلول های دوهسته ای نسبت به تک هسته ای هپاتوسیت ها افزایش یافت، در اکثر موارد تفاوت گروه A و B و شاهد با A معنی دار بود (۰۵/۰ >P). استنتاج: معنی داری رابطه ها نشان داد که تغییرات پارامترهای خونی و بافت کبد ناشی از اثرات سمی MTBE بوده و همراهی سرم فیزیولوژی در گروه آزمایشی B، این تغییرات را کاهش داد؛ بنابراین، باید از ترکیبات جایگزین و کم خطری برای بهبود سوخت بنزین استفاده شود.

liver, blood parameters, mice, Methyl tertiary-butyl, بافت کبد, پارامترهای خونی, موش, MTBE