الهه رفیعی - MSc in Epidemiology, Department of Epidemiology, School of Public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
سید سعید هاشمی نظری - Assistant Professor of Epidemiology, Department of Epidemiology, Safety Promotion and Injury Prevention Research Center,School of Public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
یدالله محرابی - Professor of Medical Statistician, Department of Epidemiology, School of Public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

سابقه و هدف: مرگ و میر کودکان به عنوان شاخصی از توسعه کلی یک کشور و شاخص مهمی از سلامت جامعه می باشد. هدف از انجام این مطالعه تعیین مرگ و میر شیرخواران زیر یکسال، کودکان ۱ تا ۴ سال، زیر پنج سال و امید زندگی در بدو تولد به روش غیرمستقیم در ۳۱ استان ایران و مقایسه تغییرات آن در فاصله ۵ ساله با استفاده از داده های سرشماری سال ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ بوده است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی -مقطعی بوده که در آن میزان های مرگ و میرکودکان و امید زندگی در بدو تولد از روی تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده، فرزندان در حال حاضر زنده و مدل غرب جدول عمر کول و دمنی در روش غیرمستقیم تراسل برآورد شد. آنالیزهای مربوط با استفاده از برنامه QFive نرم افزار MORTPAK ۴.۳ سازمان ملل انجام گردید. یافته ها: متوسط مرگ و میر شیرخواران زیر یکسال، کودکان ۱ تا ۴ سال، زیر پنج سال و امید زندگی در ایران در سال ۸۵ به ترتیب ۳/۴۷، ۵/۱۴، ۲/۶۱ در هزار تولد زنده و ۴/۶۴ سال و در سال ۹۰ به ترتیب ۹/۲۱، ۱/۴، ۹/۲۵ در هزار تولد زنده و ۱/۷۲ سال بود. بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰، استان های سیستان و بلوچستان (۸/۳۱، ۸/۳۸)، خراسان جنوبی (۹/۳۰، ۷/۳۷) و سمنان (۹/۲۹، ۳/۳۶) بیش ترین میزان مرگ و میر شیر خواران زیر یکسال و کودکان زیر پنج سال در هزار تولد زنده را داشته اند. در حالی که استان های قم (۵/۱۳، ۶/۱۵)، مازندران (۸/۱۳، ۱۶) و تهران (۸/۱۵، ۴/۱۸) کم ترین میزان مرگ و میر را داشتند. استنتاج: نتایج نشان داد که شاخص های مرگ و میر کودکان در فاصله بین دو سرشماری کاهش چشمگیری داشته است. هم چنین رتبه بندی استان ها از نظر شاخص های مرگ و میر کودکان و امید زندگی به شناسایی مناطق عقب مانده از برنامه های بهداشت باروری و سلامت کودکان کمک کرده و استراتژی های مداخله برای کاهش مرگ و میر در این مناطق را تشدید می کند.

Infant mortality rate, under five mortality rate, indirect technique, census, Iran, مرگ و میر زیر یکسال, مرگ و میر زیر پنج سال, روش غیرمستقیم, سرشماری, ایران