علی صیادانی - گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
پرویز احمدزاده هوج - گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
سپیده باقری اوزان - گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

دیدگاه روایی به معنای چشم ­اندازی است که داستان از طریق آن روایت می­ شود و از موضوعات مهمی است که در تحلیل متون روایی مورد بررسی قرار می­ گیرد. یکی از مهم ترین و نخستین رویکردهای تحلیلی در این حوزه، الگوی جامع و نظام­مندی است که بوریس آسپنسکی و راجر فاولر برای بررسی زاویه دید پیشنهاد کرده ­اند. این الگو که از چهار بخش دیدگاه زمانی، مکانی، روان­ شناختی و ایدئولوژیک تشکیل یافته است، با تکیه بر روش­ های زبانی به بررسی نقش راوی در جریان روایت می­ پردازد. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه رویکرد مذکور به تحلیل رمان «یا مریم» اثر سنان انطون، از نویسندگان معاصر عراق پرداخته و دیدگاه راوی را در سطوح چهارگانه فوق بررسی کرده است. بر اساس نتایج این پژوهش، رمان یا مریم دارای روایت چندگانه است و در همه این روایت­ ها اعم از زاویه دید اول شخص و سوم شخص دانای کل از دیدگاه درونی استفاده شده است که افکار و احساسات شخصیت ­ها را شرح می­ دهد. همچنین بررسی­ ها در سطح دیدگاه ایدئولوژیک نشان می­ دهد که انطون در پی تبیین حقوق مسیحیت و انتقاد از وضع کنونی مسیحیان است و در قالب شخصیت ­های محوری روایت، در حقیقت سیمای مسیحیان عراق را ترسیم می­ کند که به دلیل ناامنی و بی­عدالتی به مهاجرت روی آورده ­اند.

دیدگاه روایی, آسپنسکی, فاولر, سنان انطون, یا مریم