مهدی حسن پور - علوم پزشکی مازندران
قاسم رجایی - علوم پزشکی مازندران
محمدحسین سینکا کریمی - علوم پزشکی مازندران
فاطمه فردوسیان - علوم پزشکی مازندران
رقیه مقصودلوراد - علوم پزشکی مازندران

سابقه و هدف: آزاد شدن فلزات از فعالیت های مختلف طبیعی و انسانی، تجمع زیستی، تجزیه ناپذیری زیستی و سمیت، حتی در غلظت های کم آن ها تهدیدی جدی برای موجودات و حتی انسان ها بوجود آورده است. در مطالعه حاضر غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم، روی و مس در بافت خوراکی (عضله و پوست) ماهی سفید به دست آمده از تالاب بین المللی میانکاله و همچنین ارزیابی خطر غذایی ناشی از مصرف آن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این تحقیق به منظور بررسی غلظت های فلزات سنگین تعداد ۲۰ قطعه ماهی سفید با مجوز سازمان محیط زیست از تالاب بین المللی میانکاله در فصل صید جمع آوری گردید. غلظت فلزات مورد مطالعه با دستگاه جذب اتمی جذب اتمی مدل Scientific Equipment GBS در بافت های پوست و عضله تعیین شد. آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS ۱۶ انجام پذیرفت. یافته ها: میانگین غلظت سرب، کادمیوم، روی و مس در بافت پوست به ترتیب ۳۸/۰± ۳۸/۳، ۰۹/۰± ۴۸/۰، ۱۰/۶± ۵۵/۴۰، ۹۲/۰± ۳۴/۳ و در بافت عضله به ترتیب ۲۱/۰± ۰۸/۲، ۰۶/۰± ۳۹/۰، ۲۳/۳± ۵۲/۱۶ و ۱۰/۱± ۵۴/۴ میکروگرم بر گرم وزن تر به دست آمد. نتایج میزان فلزات تفاوت معنی داری را بین بافت پوست و عضله نشان داد (۰۱/۰p<). مقایسه میزان جذب روزانه (EDI) و هفتگی (EWI) فلزات با میزان مجاز ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی و فائو نشان داد که میزان جذب شده پایین تر از حداکثر میزان قابل قبول توسط این سازمان ها می باشد استنتاج: مقایسه میزان فلزات در ماهی سفید مورد مطالعه با میزان های استاندارد نشان داد که میزان روی و مس در مقایسه با استانداردهای جهانی پایین تر بود و به نظر می رسد از لحاظ بهداشتی مشکلی را برای مصرف کنندگان خود ایجاد نکرده است. اما میزان فلزات کادمیوم و سرب بالاتر از استانداردهای جهانی به دست آمد، باید منابع آلاینده تالاب به این فلزات (پساب های کشاورزی و صنایع) که از طریق رودخانه وارد می شوند به طور جدی تحت کنترل و مدیریت قرار گیرند.

heavy metals, Whitefish, risk assessment, Miankaleh, فلزات سنگین, ماهی سفید, ارزیابی خطر, میانکاله