یحیی معروفی
فاطمه غفاریفر
عبدالحسین دلیمی
زهره شریفی
زهیر حسن

سابقه و هدف: لیشمانیا تک یاخته ایی تاژکدار عامل لیشمانیوزیس است و مشکل عمده سلامت در بسیاری از کشورها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه است. کانتاریدین ترکیبی ترپنوئیدی است که در سوسک های خانواده Meloidae و Oedomeridae وجود دارد و ماده ایی تاول زاست که درسلول های سرطانی، مرگ برنامه ریزی شده را القاء می کند. این مطالعه جهت تعیین اثرکانتاریدین در القاء مرگ برنامهریزی شده سلولی در پروماستیگوت و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا صورت گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی اثر کانتاریدین با غلظتهای ۵/۰ تا ۵۰ میکروگرم در میلیلیتر، بر پروماستیگوت لیشمانیا ماژور و غلظتهای ۵۰ و ۲۰، ۵ میکروگرم در میلیلیتر بر ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی پس از گذشت ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت، با فلوسایتومتری بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کانتاریدین با غلظت ۵۰ و ۵/۰ میکروگرم در میلیلیتر دی متیل سولفوک ید (Dimethy۱ sulfoxid: DMSO) پس از۷۲ ساعت در پروماستیگوتها بهترتیب ۵/۶۸ درصد کشندگی (۲۳/۶۳ درصد مرگ برنامهریزی شده سلولی، ۲۷/۵ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری و صفر درصد نکروز) و ۲۹/۱۴ درصد کشندگی (۱۲/۱۳ مرگ برنامهریزی شده، ۱۲/۱ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری و ۰۵/۰ درصد نکروز) میدهد. میزان کشندگی کانتاریدین ۵۰ و ۵ میکروگرم در میلیلیتر بر ماکروفاژ آلوده پس از گذشت ۴۸ ساعت بهترتیب ۸۱/۶۱ درصد (۴۲/۴۳ درصد مرگ برنامهریزی شده سلولی، ۲۷/۱ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری و ۱۱/۱۷ درصد نکروز) و ۴۴/۴۴ درصد (۰۵/۳۱ درصد مرگ برنامهریزی شده سلولی، ۰۸/۱۰ درصد نکروز و ۳۱/۳ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری) بود. همچنین میزان کشندگی کانتاریدین ۵۰ و ۵ میکروگرم در میلیلیتر بر ماکروفاژ غیرآلوده پس از گذشت ۴۸ ساعت بهترتیب ۳۴/۴۹ درصد (۳۵/۲۱ درصد مرگ برنامهریزی شده سلولی، ۲۳/۴ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری و ۷۶/۲۳ درصد نکروز) و ۷۹/۴۳ درصد (۹/۳۴ درصد مرگ برنامهریزی شده سلولی، ۲۷/۷ درصد نکروز و ۶۱/۱ درصد مرگ برنامهریزی شده تاخیری) بود. استنتاج: نتایج نشان داد که کانتاریدین در زمان و غلظت های متفاوت باعث القای مرگ برنامهریزی شده سلولی در پروماستیگوتهای لیشمانیا ماژور و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور میشود.

Apoptosis, cantharidin, flow cytometry, Leishmania major, آپوپتوز، فلوسایتومتری، کانتاریدین، لیشمانیا ماژور