سید جواد هاشمی
علیرضا ریاحی بختیاری
راضیه لک

سابقه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین منشاء و بررسی پراکنش فلزات سرب، مس، روی، نیکل، کروم و وانادیم در رسوبات سطحی (جنوب شرقی دریای خزر (حذف) سواحل مازندران انجام شد. مواد و روش ها: نمونه برداری از رسوبات سطحی ۴ نیم خط تنکابن، نوشهر، بابلسر و بندر امیرآباد در ۳ عمق متفاوت ۵، ۱۵ و ۳۰ متری، در تیر ماه ۱۳۹۱ انجام پذیرفت. غلظت فلزات در بخش های مختلف ژئوشیمیایی رسوبات توسط دستگاه ICP-OES تعیین گردید. یافته ها: به طور کلی منشاء فلزات در منطقه، طبیعی و ناشی از فرسایش خاک و سنگ های حوضه آب ریز رودخانه های ورودی به دریا به دست آمد. همچنین میانگین غلظت کلی فلزات در امتداد نیم خط های مورد مطالعه با افزایش فاصله از ساحل افزایش معنی داری را نشان دادند. علاوه بر این میانگین غلظت کلی فلزات مورد مطالعه در امتداد ساحل از شرق به غرب نیز افزایش معنی داری را نشان دادند. در منطقه مورد مطالعه بیشترین غلظت برای فلز روی با g/gμ ۱۰۴ در عمق ۳۰ متری نیم خط بابلسر و کم ترین غلظت برای فلز مس با g/gμ ۷۲/۸ در عمق ۵ متری نیم خط بندر امیرآباد به دست آمد. استنتاج: غلظت کلی فلزات در رسوبات سطحی منطقه مورد مطالعه در مقایسه با استانداردهای جهانی SQGsو NOAA پایین تر بود. علاوه بر این کد ارزیابی ریسک (که بر مبنای درصد حضور فلزات در بخش تبادلی تعریف شده است (حذف) نیز برای فلزات مورد مطالعه عدم ریسک و فقط برای سرب ریسک پایین را نشان داد. بنابراین از نتایج می توان استنباط کرد که فلزات مورد بررسی برای محیط زیست محلی کم خطر هستند.

Heavy metals, source identification, surface sediments, transect, Caspian Sea, فلزات سنگین، منشایابی، رسوبات سطحی، نیم خط، دریای خزر