محمدمسعود سعیدی - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

تغییرات جوامع امروزی، منجر به ظهور شهرهایی شده است که نمی توانند همه نیازهای انسانی، به ویژه نیازهای مراتب بالا را برآورده کنند. این در حالی است که امروزه متفکران همه جوامع بی توجهی به نیازهای مراتب بالاتر انسانی، مثل نیاز تعالی ازخود و معنویت را منشا بسیاری از نابسامانی های شهری می دانند. درباره رابطه شهر و معنویت و طراحی محیط های معنوی، پژوهش های مفیدی در داخل و خارج کشور انجام شده است که خالی از برخی مقدمات مهم هستند. به منظور داشتن شهری معنوی ابتدا باید مقصود از شهر معنوی و رابطه آن با اجتماع شهری و نیازهای معنوی روشن شود، سپس، بررسی شود که چه تعریفی از معنویت مناسب شهرسازی در دنیای جهانی شده کنونی است و برای عملیاتی کردن آن تعریف، چه مراحلی باید طی شود تا پس از آن هنرمندان شهرساز و معمار، شهری معنوی را رقم زنند. این ها موضوعاتی است که مقاله حاضر ادعا نمی کند که پاسخ هایی نهایی برای آن ها دارد، ولی امیدوار است بتواند با اتخاذ رویکردی اجتماعی و با توجه به پژوهش های انجام شده درباره شهر و معنویت، به کمک روشی تعقلی، مقدمات ضروری برای رسیدن به یک شهر معنوی را استنباط کند و زمینه ای علمی برای گمانه پردازی درباره آن را فراهم آورد.

شهر معنوی", "نیاز معنوی", "معنویت شهری", "هنر طراحی شهری