مریم ناخدا - استادیار دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران
سمانه رحیمیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران
محمد رضا اسمعیلی گیوی - استادیار دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل موثر بر توانمندسازی روان شناختی زنان در خدمات اطلاعاتی و دانشی انجام شد. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و برحسب روش و چگونگی به دست آوردن دادههای مورد نیاز، آمیخته اکتشافی با کمک راهبرد توصیفی پیمایشی است. برای بسط مدل نظری (مدل اسپریتزر) و همچنین پی بردن به عوامل موثر بر توانمندسازی روان شناختی زنان کتابدار و اطلاعرسان، تعداد ۹ مصاحبه با مدیران زن شاغل در کتابخانههای عمومی شهر تهران انجام گرفت. یافتههای بخش کیفی نشان داد ۸ مولفه بر توانمندسازی روان شناختی زنان تاثیرگذار است. مولفههای دانش و مهارت تخصصی، انگیزش، و الگوسازی به سایر عوامل موثر بر توانمندسازی روان شناختی در مدل نظری اضافه شد، و درنهایت ترکیب یافتههای بخش کیفی و مدل اسپریتزر مدل مفهومی پژوهش را به وجود آورد. جامعه آماری در بخش کمی، ۱۳۷ نفر از زنان کتابخانههای عمومی شهر تهران بودند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه خودساخته عوامل موثر بر توانمندسازی روان شناختی استفاده شد. روایی پرسشنامه به وسیله روایی محتوا تایید شد. همچنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ ۹۰درصد تعیین شد. برای تحلیل یافتهها در این پژوهش از نرمافزار PLS جهت تحلیل عاملی و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد عوامل فردی موثر بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت اند از: انگیزش، الگوسازی، دانش و مهارت تخصصی، و عزت نفس. عوامل گروهی موثر بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت اند از: اهمیت گروهی، اعتماد بین گروهی، ادراکگروه از میزان تاثیرگذاری و تصمیمگیری گروهی. عوامل سازمانی موثر بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت اند از: وضوح نقش، حیطه کنترل، دسترسی به اطلاعات، فضای مشارکتی، دسترسی به منابع، و حمایت های سازمانی.

توانمندسازی روان شناختی, زنان, مراکز اطلاعاتی و دانشی