سپیده زراعتی نیشابوری - دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
معین توسن - دانشجوی دکتری منابع آب، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند- دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد
عباس تخاشعی سیوکی - استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند

تبخیر و تعرق مرجع (ETo) یکی از مهمترین اجزای چرخه ی هیدرولوژیکی می باشد که در بسیاری از زمینه ها مانندمطالعات هیدرولوژیکی، کشاورزی و اقلیم شناسی نقش دارد. محدودیت دستر سی به داده های اقلیمی مورد نیاز مدل فائوپنمن-مانتیث به عنوان روش مرجع برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع، بر اهمیت توسعه ی مدل های دقیق و کارآمد نوین باتکیه بر پارامترهای هواشناسی کمتر، توام با دقت قابل قبول، تاکید می کند. هدف مقاله حاضر؛ ارزیابی عملکرد مدلبرنامه ریزی بیان ژن (GEP) با استفاده از حداقل داده های اقلیمی است. داده های مورد استفاده از ایستگاه هواشناسیتربت حیدریه (۲۰ ساله از ۱۳۹۸ - ۱۳۷۸) اخذ شد و سپس برای مدل فوق الذکر، سه نوع سناریوی مختلف مبتنی برپارامترهای اقلیمی (سناریو ۱)، پارامترهای بهینه در اقلیم های خشک و نیمه خشک (سناریو ۲) و پارامترهای دمایی (سناریو۳) طراحی گردید. یافته های حا ص از صحت سنجی نشان داد که سناریوی اول مدل بیان ژن، با متوسط ضریب تبیین(۰.۹۵۶)، متوسط میانگین مربعات خطا (۰.۵۱۰) و متوسط خطای مطلق میانگین (۰.۴۶۴) در تمام ماه های سال دقتقابل ملاحظه ای در مقایسه با روش ترکیبی نسبتا پیچیده ی فائو-پنمن-مانتیث دارد.

اقلیم نیمه خشک، برآورد تبخیر-تعرق، پارامترهای هواشناسی، تربت حیدریه، هوش مصنوعی