جلیل فرزادمهر - استادیار گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه
مناسادات حسینی آریا - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی مرتع گیاهان دارویی و صنعتی دانشگاه تربت حیدریه

اعمال مدیریت صحیح چرا در اکوسیستم های مرتعی مستلزم وجود اطلاعات کافی از میزان تاثیر سطوح مختلف چرایی برشاخص های مهم پوشش گیاهی است. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف بهره برداری بر تنوع گیاهی و غنای گونه ایسه نوع عرصه مرتعی با سطوح چرای متفاوت در مراتع ییلاقی حوزه آبخیز کارده واقع در ۴۵ کیلومتری شمال مشهدانتخاب شد. حداقل سطح پلات به روش پلاتهای حلزونی ۴ مترمربع تعیین شد و به روش تصادفی - سیستماتیک تعداد۶۰ پلات در واحدهای همگن در هر یک از محدودههای چرایی در طول ۶ ترانسکت ۱۰۰ متری مستقر شد. فهرست گونههای موجود به همراه میزان فراوانی، پوشش تاجی، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه و خاک لخت ثبت گردید. تعداد ۸۸ گونهگیاهی از ۲۶ تیره مورد شناسایی قرار گرفت. میانگین شاخص های تنوع و غنای گونه ای در سه عرصه مرتعی بهوسیلهنرم افزار محاسبه شد. مقایسه میانگین شاخص های عددی تنوع نشان داد که مقدار شاخص های تنوع شانون- وینر و سیمپسون در عرصه با سطح چرای متوسط بیشتر از عرصه های تحت چرای شدید و منطقه قرق است. علاوه بر این نتایج بهدست آمده از تجزیه وتحلیل داده های فراوانی در سه عرصه مرتعی نشان داد که شاخص غنای گونه ای در محدوده چرایسنگین بیشتر از عرصه چرای متوسط و منطقه بدون چرا میباشد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که میزان لاشبرگ درمنطقه قرق بیشتر از دو سطح چرایی دیگر بوده و تفاوت معنیداری را نشان میدهد. میزان پوشش گیاهی و خاک لختمحدوده چرای شدید با دو منطقه دیگر تفاوت معنی داری را نشان داد. مقدار سنگ و سنگریزه در هیچ یک از مناطق تفاوتمعنی داری را نشان نمی دهد.

تنوع، چرای دام، سطوح بهره برداری، غنای گونه ای، یکنواختی