حسین سوری - دانشجو دکتری تخصصی روابط بین الملل واحد علوم و تحقیقات تهران
میثم نوایی - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
قاسم رنجبر - دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، عضو هیئت علمی دانشگاه فارابی

از زمان امپراطوری عثمانی و سپس تاسیس عراق روابط ایران و این کشور تحت تاثیر اختلافات مرزی، تنش و جنگ و معاهدات صلح بوده است. در مدت تنش و خصومت پرنوسان انعقاد و نقض پی در پی معاهدات از سوی طرفین، اختلافات تاریخی مرزی، مساله عتبات عالیه و زوار ایرانی، بحران قومیت ها و شکل گیری گروه های معارض در آن منطقه و اختلافات مذهبی و سیاسی و ... از جمله مسائلی هستند که به روابط دو کشور شکل داده اند. روابط ایران و عراق را در قالب نظریه های علمی مختلفی می توان مورد بررسی قرار داد. به نظر می رسد با توجه به وقایع اتفاق افتاده بین دو کشور، این روابط را در قالب نظریه تهاجم – دفاع بهتر می توان مورد کنکاش قرار داد، لذا نگارنده در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که روابط بین ایران و عراق در چارچوب نظریه تهاجم - دفاع چگونه بوده است؟ برای پاسخ گویی به این پرسش، محققان تلاش کرده اند با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به تبیین این موضوع بپردازند. یافته ها حاکی از آن است که اساس روابط ایران و عراق بر پایه تفکرات امنیتی و تهدید متقابل و به طور کلی بی اعتمادی و سوء ظن تعریف شده است. از این لحاظ عراق یک رقیب استراتژیک و تهدید امنیتی برای ایران بوده و ممکن است در آینده نیز باشد. و از دیدگاه منافع ملی ایران، تبدیل عراق به یک همسایه قابل اعتماد، بستگی مستقیم به حضور یک حکومت متعادل در بغداد دارد..

ایران، عراق، نظریه تهاجم - دفاع