آمنه بذرافشان - دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
فاطمه شکوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد حسابرسی، دانشکده علوم اداری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران

جامعه اسلامی برای حفظ نظم و انسجام نیازمند به قانون است، چرا که آزادی مطلق و بی حدومرز انسان موجب نابودی جامعه است. بعلاوه اجرای قانون در قرآن و سیره نبوی جایگاه بسیار ویژه ای دارد. به لحاظ نظری، تحلیل های متناقضی پیرامون تاثیر ریسک شرکت بر میزان پایبندی به قوانین و مقررات وجود دارد. ازاین رو، هدف این پژوهش بررسی تجربی رابطه ریسک شرکت با میزان پایبندی به دستورالعمل کنترل داخلی می باشد. برای انجام این پژوهش، اطلاعات ۱۱۵ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی یک دوره ۵ساله (۱۳۹۵-۱۳۹۱) با بهره گیری از تحلیل رگرسیون چند متغیره و رگرسیون لجستیک مورد بررسی قرار گرفته است. شواهد پژوهش حاکی از آن است که شرکت هایی که سطح ریسک مالی آنها بیشتر است دیرتر اقدام به تشکیل کمیته حسابرسی می نمایند و از ارائه گزارش کنترل داخلی امتناع می کنند؛ به عبارت دیگر با افزایش ریسک مالی، میزان پایبندی شرکتها به الزامات دستورالعمل کنترل داخلی کاهش می یابد. بعلاوه شواهد حاکی از آن است که رابطه معکوسی بین ریسک سیستماتیک با استقلال و تخصص کمیته حسابرسی و نیز بین ریسک تجاری و استقلال کمیته حسابرسی وجود دارد. درمجموع، این یافته ها نشان می دهد با افزایش ریسک پایبندی به دستورالعمل کنترل داخلی کاهش می یابد. به طور کلی، برخلاف بسیاری از پژوهش های گذشته که بر پیامدهای بکارگیری دستورالعمل کنترل داخلی متمرکز بوده اند این پژوهش بر عوامل پایبندی به دستورالعمل کنترل داخلی می پردازد. به طور خاص، انجام این پژوهش از این جهت دارای دانش افزایی است که تاکنون تاثیر ریسک های شرکت بر میزان پایبندی به دستورالعمل کنترل داخلی بررسی نشده است.

ریسک مالی، ریسک تجاری، ریسک سیستمانیک، کنترل داخلی، کمیته حسابرسی