سعید کیقبادی ثانی - دکترای اقتصاد از دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه تحقیقات اقتصادی بانک کشاورزی
تیمور محمدی - عضو هیات علمی و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

در این مقاله برای بررسی اثر تکانه های نفتی و غیرنفتی بر تغییرات قیمت حقیقی محصولات منتخب کشاورزیدر کشورهای صادرکننده نفت، از رویکرد خودتوضیح برداری پانلی ساختاری روی داده های ماهانه استفاده شدهاست. مطالعه برای دوره قبل و بعد از بحران غذا به صورت جداگانه انجام شده است. نتایج نشان میدهد اثر تکانهعرضه نفت روی قیمت محصولات منتخب، عموما فاقد معناداری ولی اثر یک شوک تقاضای کل و تقاضای نفتمثبت و معنادار است؛ با این تفاوت که سرعت و شدت واکنش بعد از بحران افزایش می یابد. درخصوص شوک هایساختاری پولی، ارزی و بازارهای کالایی، اولا وقوع بحران غذا تاثیر چندانی بر مکانیسم اثرگذاری آنها نداشتهاست، ثانیا تاثیر شوک ارزی به شکل معناداری بیشتر از تکانه پولی است و ثالثا قبل و بعد از بحران، شوکبازارهای کالایی بیشترین قدرت توضیح دهندگی پویایی های قیمت محصولات کشاورزی را دارد. همچنین تقسیمکشورهای صادرکننده نفت به دو گروه کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته، نشان میدهد تغییرات قیمتمحصولات در گروه اول بیشتر متاثر از شوکهای نفتی و ارزی و در گروه دوم تحت تاثیر نرخ بهره و سایرشوک های بازارهای کالایی است. با برآورد جداگانه مدل برای کشورمان نتیجه شد، شوک عرضه نفت، تقاضایکل و پولی اثر معناداری روی قیمت هیچکدام از محصولات منتخب ندارند. در مقابل تاثیر شوکارزی، منفی و معنادار و اثر تکانه قیمت نفت بستگی به نوع محصول دارد.

تکانه های نفتی، تکانه تقاضایکل، شوک ارزی، شوک پولی، قیمت محصولات کشاورزی، صادرکنندگان نفت و مدل Panel SVAR