زهرا کیانی فیض آباد - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج
سعید یزدانی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج

کشور ایران در زمره مناطق خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد. شاخص های متعدد ارزیابی منابع آب، بیانگر وضعیت بحرانی حوضه هایآبریز در ایران است. شرایط اقلیمی نامناسب و عدم مدیریت یکپارچه آب، منجر به ناپایداری حوضه های آبریز شده است. پژوهش حاضر بهدنبال شناخت عوامل اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ایجادکننده وضعیت ناپایدار حوضه آبریز دریاچه نمک است. برای اینمنظور با استفاده از اطلاعات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و بکارگیری شاخص فقر آبی وضعیت پایداری آب حوضه آبریز دریاچهنمک در سال ۱۳۹۵ سنجش شده است. در این مطالعه از روش آنتروپی شانون برای تعیین وزن مولفه های شاخص فقر آبی استفاده شدهاست. براساس نتایج شاخص فقر آبی، درجه پایداری حوضه آبریز دریاچه نمک ۱۰/۳۲ بدست آمده است. همچنین مطابق نتایج مولفه های پنجگانه شاخص فوق، مولفه محیطزیست و منابع مهمترین عوامل ناپایداری حوضه آبریز دریاچه نمک میباشند. مصرف زیاد کود و سمشیمیایی در اراضی کشاورزی و حجم پایین سرانه آب زیرزمینی از علل اصلی ایجادکننده وضعیت ناپایدار در حوضه آبریز دریاچه نمک می-باشد. با توجه به نتایج فوق در مولفه منابع و محیط زیست توصیه می گردد تا دولت با استفاده از تجهیزات و امکانات کنترلی بر میزانمصرف منابع محدود آبی نظارت کند و از آنجایی که بخش کشاورزی مصرف کننده ۹۰ درصد منابع آبی کشور است، سیاستگذاری مناسبدر کاهش سطح زیرکشت آبی را در اولویت برنامه ریزی قرار دهد. همچنین با نظارت بر فروش کود و سم شیمیایی در اراضی کشاورزی، ازنفوذ مواد آلاینده به منابع آب سطحی و زیرزمینی آلودگی آبها جلوگیری نماید.

پایداری آب، شاخص فقر آبی، حوضه آبریز دریاچه نمک، آنتروپی شانون