عباسعلی آهنگر - دانشیار، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
سید مرتضی جعفرزاده فدکی - روان پزشک، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
افسانه صحتی - کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

مقدمه: پیوستگی کلامی از  عوامل درک مطلب است که می تواند تحت تاثیر بیماری آلزایمر قرار گیرد. روابط واژگانی نیز از انواع ابزارهای پیوستگی است. با وجود پژوهش های قابل ملاحظه در زمینه ی بیماری های اعصاب و ابزار پیوستگی تا کنون  مقایسه و تحلیلی از انواع روابط واژگانی به عنوان زیرمجموعه ای از ابزار پیوستگی در گفتار سالمندان آلزایمری و عادی صورت نگرفته است. به علاوه، بررسی اختلالات احتمالی در گفتار سالمندان آلزایمری، گامی به سوی ترسیم دقیق تر رابطه ی مغز و زبان و کمک به توان بخشی کلامی این بیماران خواهد بود. این پژوهش با هدف مقایسه ی کاربرد ابزار روابط واژگانی در گفتمان تعدادی از سالمندان آلزایمری و عادی بر اساس دیدگاه دولی و لوینسون (۲۰۰۱) صورت گرفت. روش کار: جامعه ی آماری، ۶ سالمند آلزایمری شدید و ۶ سالمند عادی (سن ۷۴ تا ۹۰ سال و زن) ساکن در خانه ی سالمندان بیرجند و قاین بودند. داده های زبانی از مهر تا بهمن ماه ۱۳۹۱ جمع آوری شدند. یک نمونه ی گفتار ۴۰ دقیقه ای از هرکدام از ۱۲ سالمند، ضبط و ثبت گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی۲۰ و آزمون تی مستقل انجام شد. یافته ها: بین کاربرد ابزار روابط واژگانی در سالمندان آلزایمری و عادی تفاوت معنی داری وجود دارد (۰۰۹/۰=P). نتایج انفرادی انواع روابط واژگانی نشان داد که به استثنای رابطه ی باهم آیی (۱۰۷/۰=P) در رابطه ی جزء-کل (۰۱۹/۰=P) و شمول معنایی (۰۴۴/۰=P) نیز تفاوت معنی داری در دو گروه سالمند آلزایمری و عادی وجود دارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد بین کاربرد ابزار روابط واژگانی در سالمندان آلزایمری و عادی تفاوت معنی داری وجود دارد.

آلزایمر, سالمند, گفتار