محمود جمعه پور - دانشیار گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
حسین حاتمی نژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشکد هی جغرافیا، دانشگاه تهران
سارا شهانواز - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی توسعه ی منطقهای، دانشگاه علامه طباطبایی

شهرها پس از انقلاب صنعتی به سرعت توسعه یافتند و این رشد و توسعه پیامدهای بسیاری باخود به همراه داشت. عمده ی آثار این پیامدها بر محیط زیست و کیفیت زندگی مردم این جوامعوارد شده است. با بروز و تشدید این آثار، رهیافت توسعه ی پایدار از سوی سازمان ملل متحدمطرح شد و در دستور کار دولت ها و برنام هریزان قرار گرفت. یکی از عناصر اساسی توسع ه یپایدار این است که انسان ها در چارچوب ظرفیت زیستی طبیعت زندگی کنند . از آن زمان،روش های مختلفی برای انداز هگیری توسعه ی پایدار جوامع ابداع شد . روش جای پایاکولوژیک یکی از این روش ها است. امروزه از این روش، به عنوان شاخص سنجش پایداری دردنیا استفاده م یشود. بر اساس این روش، توسعه ی یک منطقه زمانی "ناپایدار " قلمدادمی شود که میزان جای پای اکولوژیک از ظرفیت زیستی منطقه بالاتر باشد . روش جای پایاکولوژیک تاکنون برای سنجش پایداری شهرهای بزرگ دنیا مانند لندن، سانتیاگو، لیورپولمورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش جای پای اکولوژیک ، بهبررسی پایداری شهرستان رشت پرداخته ایم. بر اساس محاسبات، جای پای اکولوژیک مصرف۰/ ۱ هکتار ب هازای هر نفر برآورد شد. همچنین، ظرفیت زیستی ۴۱۴ / در شهرستان رشت، ۹۷۹هکتار به ازای هر نفر محاسبه شد. با مقایسه ظرفیت زیستی و جای پای اکولوژیک می توانیممشاهده کنیم که شهرستان رشت از کسری اکولوژیک رنج می برد . همچنین تحلیل نتایجبه دست آمده نشان م یدهد که شهرستان رشت از دیدگاه اکولوژیک ناپایدار است. درنهایت ،شاخص جای پای اکولوژیک محاسبه شده در رشت با مقدار این شاخص در ایران و آسیا و دنیامقایسه می شود.

توسع هی پایدار, جای پای اکولوژیک, ظرفیت زیستی, کسری اکولوژیک, شهرستان رشت