مژگان آگاه هریس - گروه روان شناسی و مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه پیام نور سمنان
مسعود جان بزرگی - گروه روان شناسی دانشکده علوم انسانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم
آویسا نجیمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، اصفهان
احمد علی پور - گروه روان شناسی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور تهران
احمدعلی نوربالا - گروه روان پزشکی دانشکده پزشکی، دانشگاه تهران
شهناز نوحی - دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
ندا گلچین - دانشگاه پیام نور، تهران

مقدمه و هدف: یکی از پیامدهای اضافه وزن و چاقی؛ بدکارکردی چربی­های خون است که امروزه متخصصین سلامت برای اصلاح آنها روی رویکردهای چند وجهی (زیستی- روانی- اجتماعی) متمرکز شده­اند. از این رو، این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی مداخله رفتاری- تغذیه­ای و مداخله شناختی بک در کنار تجویز رژیم غذایی- فعالیت بدنی برای کاهش اضافه وزن و بهبود نیمرخ چربی زنان دارای اضافه وزن و چاقی انجام شد.   مواد و روش ها: با استفاده از طرح نیمه آزمایشی و روش نمونه­گیری در دسترس ۳۲ زن با ۲۵≥  BMI که واجد معیارهای ورود- خروج بودند در دو گروه آزمایش (گروه مداخله رفتاری – تغدیه­ای و گروه مداخله شناختی بک) به طور تصادفی (هر گروه شامل ۱۶ نفر) جایگزین شدند. وزن، قد و نیمرخ چربی کلیه آزمودنی­ها قبل، بعد و سه ماه پس از پایان مداخله­ها اندازه­گیری شدند   نتایج: تحلیل داده­ها با نسخه شانزدهم SPSS و با روش تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد هر دو مداخله باعث کاهش معنادار وزن، TG و TC شدند (۰۵/۰p < ). همچنین، HDL در هر دو گروه افزایش معنادار داشت (۰۵/۰p < ). اما میان دو مداخله در تغییر این مولفه­ها به جز LDL تفاوت معناداری وجود نداشت (۰۵/۰p >).   نتیجه­گیری: به نظر می­رسد انواع مداخله­های روان­شناختی در کنار مداخله­های تغذیه­ای و فعالیت بدنی، با استفاده از روش­های خاص خود به واسطه کنترل به راه اندازنده­های پرخوری و اصلاح رفتارها و باورهای مخرب غذاخوردن به یک اندازه باعث بهبود نیمرخ چربی و کاهش وزن آزمودنی­ها می­شوند.

مداخله رفتاری- تغذیه ای, شناختی, اضافه وزن, چاقی, نیمرخ چربی