حمید محرمی - دانشکده ی فنی و مهندسی، بخش مهندسی عمران، دانشگاه تربیت مدرس
علی اصغر صفوی - دانشکده ی فنی و مهندسی، بخش مهندسی عمران، دانشگاه تربیت مدرس

از مهم ترین پارامترهای طراحی ستون ها ضریب طول موثر آنها در کمانش است. برای ستون های با مقطع متغیر، در گذشته به دلیل در دست نبودن حل دقیق معادله ی دیفرانسیل تغییرشکل، ضریب طول موثر به صورت {ایرانیک تقریبی} و بااستفاده از روش های عددی تعیین می شد. در سال های اخیر، با معرفی نرم افزارهای توانای ریاضی، می توان معادله ی دیفرانسیل تغییرشکل را حل، و ضریب طول موثر آنها را به صورت {ایرانیک دقیق} یافت و میزان خطای روش های گذشته را بررسی کرد. در این نوشتار با برابر قراردادن «کار خارجی انجام شده روی سازه» با «انرژی ارتجاعی خمشی سازه» در اثر کمانش، بار بحرانی سازه و درنتیجه ضریب طول موثر ستون های آن به دست آمده است. سازه ی مورد نظر یک قاب شیب دار یک دهانه ی متقارن با مقطع متغیر )سوله( است که برای حالت آزاد در برابر حرکت جانبی و با تکیه گاه های مفصلی مورد بررسی قرار می گیرد. پس از تحلیل و به دست آمدن نمودارهای {ایرانیک دقیق} طراحی که استفاده از آنها {ایرانیک بسیار ساده تر} از نمودارهای آیین نامه ی AISC است، نتایج حاصله با کار دیگران (روش های تقریبی) مقایسه شده است.

ضریب طول موثر, ستون های مقطع متغیر, قاب شیب دار, روش های عددی, روش تحلیلی, کار خارجی, انرژی ارتجاعی خمشی