علی سراجی زاده - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
حسن فرهنگی - دانشیار دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه تهران
احمدعلی آماده - دانشیار دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه تهران

فولادهای کم آلیاژی کرم- مولیبدنی مصارف عمده ای در ساخت قطعات سیستم های تصفی ه کننده نفت، صنایع شیمیایی مبدل های حرارتی و مخازن تحت فشار دارند. مزیت اصلی این فولادها افزایش استحکام خزشی به دلیل حضور CrوMo و افزایش مقاومت به خوردگی و مقاومت در برابر اکسیداسیون به دلیل حضور Cr است؛ همچنین مولیبدن استحکام در درجه حرارت های بالا را افزایش م یدهد. مهمترین استفاده و کاربرد فولادهای کم آلیاژی کرم- مولی در صنایع نفت ونیروگاه های برق م یباشد؛ این فولادها پس از جوشکاری مطابق با استاندارهای مختلف برای بدست آوردن خواصمکانیکی و متالورژیکی مطلوب، عملیات پسگرمایی(تنش زدایی) می شوند .در این پژوهش تأثیر دمای پسگرمایی روی ورق فولاد کم آلیاژی کرم مولیبدنیSA387 Gr11 Cl2جوشکاری شدهبه روشGTAW با مدت زمان نگهداری ثابت بررسی شده است. به منظور انجام این پژوهش، سه دمای پسگرمایی 650 690 و 730 درجه ی سانتی گراد (در محدوده ی دمایی استاندارد) با مدت زمان نگهداری ثابت 1 ساعت برای هر کدام از نمونه ها، مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابتدا ورق های فولاد ذکر شده با ابعاد و ضخامت مشخص تحت یک دستورالعمل جوشکاری یکسان برای تمامی نمونه ها جوشکاری شدند و سپس با انجام آزمون غیر مخرب رادیوگرافی، 4 نمونه ی سالم و عاری از عیوب بارز جوشکاری انتخاب و یکی از آنها به عنوان نمونه ی مرجع یاAs-weldدر نظر گرفته شد و سه نمونه ی دیگر تحت پسگرمایی در دماهای ذکر شده و مدت زمان نگهداری 1 ساعت قرار گرفتند. پس از بازرسی غیر مخرب امواج فراصوتی بعد از عملیات پسگرمایی، آزمون های ضربه (شارپی)، میکرو سختی سنجی، سختی سنجی (ماکرو سختی) (همگی آزمون ها در دمای محیط) و مطالعات ساختاری و بررسی سطوح شکست با میکروسکوپ های نوری، استریوگراف و الکترونی روبشیSEM) انجام شدند.

فولاد کم آلیاژی کرم مولیبدنیSA387 Gr11 Cl 2 عملیات پسگرمایی،جوشکاری قوسی تنگستن-گاز