محمدجواد روستا - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
کوکب عنایتی - بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
سید مسعود سلیمان پور - بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
کورش کمالی - بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

ارزیابی نقش آبخوان­داری در ترسیب دی­اکسید­کربن موجود در هوا به شکل کربن آلی، هدف این پژوهش بود. با نمونه­برداری از خاک و گیاهان در کاربری­های جنگل دست کاشت اوکالیپتوس با و بدون پخش­سیلاب و جنگل دست کاشت آکاسیا همراه با پخش­سیلاب، مرتع بدون پخش­سیلاب و مرتع با پخش­سیلاب، مقدار کربن آلی اندازه­گیری گردید و در نهایت کل ترسیب کربن محاسبه شد. داده­ها، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با استفاده از نرم­افزار SAS تجزیه و تحلیل آماری شد و میانگین­ها با آزمون دانکن در سطح ۵ درصد مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تاثیر کاربری­های مختلف بر مقدار کربن آلی و ترسیب کربن در خاک و گیاه در سطح یک درصد معنی­دار شد. جنگل­کاری با اوکالیپتوس کامالدولنسیس همراه با پخش سیلاب، میزان کربن­آلی خاک را از ۵۱/۰ درصد در شاهد (اوکالیپتوس بدون پخش­سیلاب) به ۶۸/۱ درصد در نوار اول جنگل اوکالیپتوس افزایش داد (۲۹/۳ برابر). با محاسبه­ی میانگین عرصه­هایی که در آن­ها اوکالیپتوس کاشته شده بود، مشخص شد بیشترین کربن به­میزان ۸۴/۱۲۱ تن در هکتار در این کاربری در درختان، لاشبرگ و در خاک (تا عمق ۳۰ سانتی­متر) زیر پوشش آن­ها ذخیره شده است. با توجه به این که هر تن کربن، معادل ۶۷/۳ تن دی­اکسید­کربن است، می­توان نتیجه گرفت که هر هکتار از جنگل اوکالیپتوس ۱۵/۴۴۷ تن دی­اکسید­کربن هوا را به­صورت ماده­ی آلی ذخیره کرده است. ارزش اقتصادی مقدار کربن ذخیره شده معادل ۷۶/۳ میلیارد ­ریال در هکتار محاسبه گردید.

آکاسیا, اوکالیپتوس, پخش سیلاب, ذخیره ی کربن, فارس