محمدرضا انصاری - استادیار خاک شناسی، گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ایران
فریدون سلیمانی - استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
علیرضا احمدی - کارشناسی ارشد خاک شناسی، گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ایران

در اثر فرسایش خاک، مهمترین منبع تولید مایحتاج بشر از بین میرود. به همین سبب، لزوم انجام تحقیقات بنیادی و کاربردی در زمینه ارزیابی فرسایش خاک به روش های مختلف در راستای مدیریت جامع منابع طبیعی بیش از پیش مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از این پژوهش کاربرد عملگرهای منطق فازی در پهنهبندی فرسایش خندقی در حوزه آبخیز قلعه گرگ واقع در شهرستان شوشتر می باشد. در این پژوهش میزان شش متغیر تاثیرگذار در فرسایش خاک شامل: میانگین وزنی قطر خاکدانه، سدیم قابل جذب، شوری، شن ریز، سیلت و رس خاک مطابق روش های استاندارد آزمایشگاهی تعیین گردید. سپس کلاس بندی مجدد و استانداردسازی لایه ها به روش فازی انجام و لایه های فازی شده با استفاده از عملگرهای جمع جبری فازی، ضرب جبری فازی و گامای فازی ۲/۰، ۵/۰، ۸/۰ و ۹/۰ با یکدیگر تلفیق و نتایج حاصله مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان جهت اعتبارسنجی نقشه های تهیه شده، از دو روش درصد تطابق نقشه مناطق دارای حساسیت خیلی زیاد و زیاد با نقشه خندق های منطقه و شاخص مجموع کیفیت (Qs) استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده و با در نظر گرفتن مساحت پهنه های مختلف و میزان درصد خندق های رخ داده در هریک از آنها، گامای فازی ۹/۰ با دارا بودن بیشترین میزان شاخص مجموع کیفیت (۷۳/۰) در بین عملگرهای مختلف، همچنین ۹۳/۹۴ درصد تطابق نقشه خندق های منطقه با مناطق حساسیت خیلی زیاد و زیاد به عنوان بهترین روش جهت تهیه نقشه پهنه بندی مناطق حساس به فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید.

پهنهبندی, فرسایش خندقی, لایه های فازی, عملگر فازی