جواد ظهیری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
عادل مرادی سبزکوهی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

ضریب پخشیدگی طولی یکی از مهم­ترین پارامترهای مدل­سازی کیفی در رودخانه­ها به حساب می­آید. روش­های متعددی جهت برآورد این پارامتر ارائه شده است که جهت تعیین کارایی آن­ها عمدتا از معیارهای آماری دقت و خطا استفاده شده است که به­تنهایی نمی­تواند به عنوان معیار مقایسه روش­های مختلف مورد استناد قرار گیرد. بر همین اساس در این تحقیق به منظور ارزیابی کارایی روش­های مختلف برآورد ضریب پخشیدگی، تلفیقی از معیارهای عدم­قطعیت در کنار شاخص­های آماری دقت و خطا مورد استفاده قرار گرفت. جهت بررسی میزان عدم­قطعیت روش­های مختلف برآورد ضریب پخشیدگی طولی از رویکرد تحلیل فاصله استفاده گردید. به این منظور برای داده­های واقعی گزارش شده در تحقیقات قبلی، در ازای فرض  عدم قطعیت در مقادیر اندازه گیری شده پارامترهای مستقل، باند تغییرات محتمل ضریب پخشیدگی طولی محاسباتی برای روش­های مختلف به­دست آمد. سپس، براساس مقایسه مقادیر واقعی اندازه گیری شده ضریب پخشیدگی طولی نسبت به موقعیت باندهای عدم قطعیت محاسباتی، ۱۰ شاخص عدم قطعیت و دقت برای هر روش برآوردکننده محاسبه گردید. در ادامه، برای تعیین مناسب­ترین روش برآورد ضریب پخشیدگی طولی با در نظرگرفتن عدم قطعیت نسبی کمتر و دقت نسبی بیشتر، کارایی روش­ها با سه مدل تصمیم گیری چند معیاره شامل CUI، TOPSIS و VIKOR، و پس از وزن دهی به ۱۰ شاخص عدم قطعیت – دقت به روش وزن دهی  ارزیابی گردید. نتایج روش­های تصمیم­گیری چند معیاره، نزدیکی بالایی به یکدیگر داشته و در تمامی روش­ها مدل ریاضی دنگ و همکاران و مدل تجربی ژنگ و هوای از کارایی بالاتری نسبت به سایر روش­ها برخوردار بوده­اند.

تصمیم گیری چند معیاره, Vikor, TOPSIS, ضریب CUI